İlk diş muayenesinin 1 yaşında, ilk ortodontik muayenenin 7 yaş civarında yapılması gerektiğini biliyor musunuz.
Diş muayenesinin 1 yaştan itibaren başlaması gerekiyor!

İlk diş muayenesinin 1 yaşında, ilk ortodontik muayenenin 7 yaş civarında yapılması gerektiğini biliyor musunuz. İşte çocukların diş sağlığına yönelik öneriler ve püf noktaları...

 

Çocukların yaşam boyu sağlıklı ağız ve diş yapısına sahip olmaları için erken çocukluk döneminde doğru beslenme ve doğru diş fırçalama alışkanlıklarına sahip olmaları büyük önem taşıyor. Çocuk Ağız ve Diş Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Şule Çıldır, ilk diş muayenesinin 1 yaştan itibaren yapılması gerektiğine dikkat çekiyor ve bunun bu yaş grubunda çocuğun gece beslenmelerinin sürmesi nedeniyle diş çürüğü oluşma riskinin yüksekliğinden kaynaklandığını söylüyor. Bu tür alışkanlıklar, erken dönem çocukluk çağı çürüklerinin oluşmasında risk oluşturuyor. Çocuğun diş kontrollerinin 1 yaşından itibaren 6 ayda bir tekrarlanması gerekiyor. 1 yaşından itibaren diş hekimi kontrolünde olan çocukta, diş hekimine karşı korku oluşmuyor.

 

7 yaşında ortodontik muayeneye

Çocukta süt dişleri değişiminde ortodontik takip de gerekiyor. Ortodontik muayenenin 6 yaş dişlerinin sürmesi tamamlandığında yani 7-7.5 yaşlarında yapılması öneriliyor. Bazen bu yaşlarda yapılan basit apareyler sayesinde çocuğun ileride sabit bir ortodontik tedavi görme riski ortadan kaldırılabiliyor. Çocuğun sabit ortodontik tedavi görmesine gerek duyulması halindeyse süt dişlerinin değişmesi bekleniyor. Bu sayede tedavi süresi uzamıyor ve bu genellikle 11-12 yaş civarında oluyor. Çocuğun 7 yaşında ortodontiste götürülmesi, hangi yaşta hangi tedavinin başlayacağı konusunda anne-babanın bilgilendirilmesini sağlıyor.  Bebeklik çağında diş bakımı, beslenme sonrası temiz bir tülbent ya da parmak fırçalar yardımıyla yapılabiliyor. Çocuğun 1 yaşından itibaren diş fırçasıyla tanıştırılması, fırçayı kullanmasının istenmesi, diş fırçalamasına eşlik edilmesi ve bu konuda çocuğa yardımcı olunması öneriliyor. Çocukların el gelişimlerinin 6 yaşına kadar diş fırçalamaya yatkın olmadıkları biliniyor. Doç. Dr. Çıldır, “Diş fırçalama bir kural haline getirilmeli. Çocuğa kahvaltı sonrasında ve akşam yatmadan önce diş fırçalama alışkanlığı kazandırılmalı” diyor. Bazı çocukların kahvaltılarını okulda yaptıkları için evden çıkarken diş fırçalamaya gerek görmemeleri yanlış bir uygulama olarak görülüyor.

 

Diş ipi kullanımı gerekebilir

Çocuklarda süt dişlerinin dizilimi araları boşluklu şekilde gerçekleşiyor. Bu nedenle tam bir ağız temizliği için çoğu zaman diş ipine gerek kalmıyor. Ancak çocuk 6 yaş dişleri sürerken, azı dişlerini hafifçe öne doğru ittirdiği için bu boşluklar yavaş yavaş kapanmaya başlıyor. Bu nedenle özellikle azı bölgesinde 6 yaş civarında diş ipi kullanımı öneriliyor. Eğer çocukta küçük yaşlarda diş çürüğü oluşmuşsa, özellikle de azı dişlerinin ara yüzlerinde diş çürükleri olan çocuklarda diş ipi kullanımı zorunlu bir alışkanlık olarak görülüyor. Çünkü ara bölgeler diş fırçasının girmesi mümkün olmadığı için sadece diş ipi kullanılarak temizlenebiliyor.

 

Fast food tipi beslenme diş yapısını bozuyor

Çocuklarda karbonhidrat ağırlıklı yiyecek tüketimi ve fast food ağırlıklı beslenme, ciddi diş çürüklerine neden oluyor. Bu nedenle beslenme alışkanlıklarına kurallar getirilmesi gerekiyor. Çocukların ağız ve diş sağlığı için yalnızca dişlerinin fırçalanması yeterli olmuyor, gün içinde nasıl beslendikleri de önem taşıyor. Çok yumuşak gıdalarla beslenen, asitli içecekleri fazla tüketen çocuklarda diş çürükleri kaçınılmaz oluyor. Şeker, çikolata, bisküvi, kurabiye gibi yapışkanlı yiyecekler de ciddi çürük riski oluşturuyor. Bunların tamamen yasaklanması mümkün olmadığı için tüketme zamanlarıyla ilgili kurallar koymak (haftanın sadece belirli 2 gününde tüketmek gibi) dişlerin göreceği zararı en aza indiriyor. Çikolata, şekere göre dişlere çok daha az zarar verdiği için şekerlemeler yerine çikolata öneriliyor.

 

Yemek sonrası peynir, dişleri temizler

Lifli gıdalar ve peynirlerin dişleri temizleme özelliği bulunuyor. Gün içinde yenilen yiyeceklerden sonra her zaman dişleri fırçalamak mümkün olmayacağı için ara öğünlerde elma ve erik gibi sert yiyecekler, lifli gıdalar ve kuruyemişler yenilmesi dişleri temizlemeye yardımcı oluyor. Kuruyemişlerden yer fıstığı, lifli gıdalardan da peynir dişleri temizliyor. Özellikle dışarıda yapılan kahvaltı sonrasında çocuğun dişinin fırçalanması mümkün değilse, ağzına attığı bir parça peynir temizleme görevi yapıyor. Diş çürüklerinden korumada önemli bir yeri olsa da bu besinler gerçek bir diş fırçalamanın yerini tutmadığı için, dişlerin her yemekten sonra mutlaka temizlenmesi öneriliyor.

 

Çikolata ana öğün sonrası tüketilmeli

Çocukların çikolata tüketiminin ana öğün sonrası olması ve ardından dişlerin fırçalanması gerekiyor. Ara öğünlerde tüketilen bu tarz çürük yapıcı gıdalar ciddi çürük riskine neden oluyor. Çikolata tüketimiyle ilgili bazı kurallar belirlenip çocuğun bunlara uymasının sağlanması halinde diş çürük riski en aza indiriliyor. (Biri hafta içi biri de hafta sonu olmak üzere haftada 2 günün çikolata, şeker ya da gazlı içecekleri tüketmesi için serbest günler olarak belirlenmesi gibi.) Çocuğun kuralsız şekilde ara öğünlerde ve atıştırma tarzında yeme alışkanlığı kazanması halinde ağız içinde sürekli bir asit ortamı oluşuyor ve çürük oluşumu kaçınılmaz oluyor. Bu tarz bir tüketim yerine çocuk ne yiyecekse arka arkaya bir kerede yiyerek sonrasında dişlerini fırçalaması çürük riskini en aza indiriyor. Çocuğa çikolata ve şeker gibi yiyeceklerin sadece evde yedirilmesi öneriliyor.

 

Saklanan süt dişi kalıcı dişin kıymetini artırır

Düşen süt dişlerinin saklanması ve biriktirilmesi çoğu zaman çocukları yeni çıkan dişlere iyi bakmaları konusunda motive edip ağızlarındaki değişimlerin farkında olmalarına yardımcı oluyor. Bu nedenle düşen süt dişlerinin saklanması öneriliyor. Çocuğa yeni çıkan dişlerinin ömür boyu onunla yaşayacağı ve bu dişlerine iyi bakması gerektiği konusunda bilgi verilmesi büyük önem taşıyor.

 

Çürüğe yatkınlık tükürük analiziyle belirleniyor

Çocukta sağlıklı beslenme alışkanlıkları ve normal bir gelişim bulunması halinde dişlerde bir zayıflama beklenmiyor. Ancak çürüğe yatkınlık birçok faktöre bağlı olabiliyor. Bunların başında tükürük yapısı geliyor. Her bireyin tükürüğünde çürük yapıcı mikroorganizmalar bulunuyor. Bunların sayısı kişiden kişiye değişiyor. Tükürüğün ağızdaki asidik ortamı bazik ortama çevirebilme özelliği dişleri temizlemeye yol açıyor. Tükürüğündeki mikroorganizma sayısı, fazla tamponlama kapasitesi ve tükürük miktarı düşük olan çocukları yüksek çürük risk grubunda kabul etmek ve çürükten koruyucu tedaviler uygulamak gerekiyor.

 

Haber: Ceyda Erenoğlu