çölyak diyeti - çölyak hastalarının beslenmesi - çölyak diyeti nasıl yapılmalı
Çölyak hastalığının bugüne kadar bilinen tek tadavi yöntemi glutensiz diyettir. Glutensiz diyet yaşam tarzınızda önemli değişiklik gerektirir. Bunların en temelinde sağlıklı beslenebilmek vardır.

 Peki nasıl sağlıklı besnebiliriz sorusu aklınıza gelecek bu soruya verilebilecek en basit yanıt ''doğaya dönüş olacaktır''. Doğaya dönüş kavramını kısmen açıklayacak olursak; Yapay gıdalardan uzak durmak fabrikasyon ürünleri mümkün olduğu kadar az tüketmek doğaya yakın olmak bunun en temel çözümüdür. Çölyak hastalığının diğer hastalıklardan farkını uzun süren ilaç tedavisi veya tıbbi müdahale gerektirmeyen bir hastalık olmasını belirterek gösterebiliriz. Hasta Uzun süre gluten tüketerek kendine farkında olmadan büyük hasarlar vermemişse ciddi bir diyetle çölyak rahatsızlığı kontrol altına alınabilir.

 Ancak Türkiye'de glutensiz diyeti uygulamak çok güçtür. Bitkisel bir protein olan glutenin içindeki amino asitler başka bir çok gıdadan alınabilir bunu unutmamak gerekir. Hasta yaşam tarzını değiştirirken, hem kendine hem de etrafımızdakilere karşı sabırlı ve anlayışlı davranmayı öğrenmelidir. Sevdiklerinizi , dostlarınızı , ailenizi ve çevrenizdekileri bu konuda eğitmek de bu tedavinin önemli bir kısmıdır. Yakın çevremizdeki insanların pozitif davranışları ve anlayışlı olmaları diyete geçişi ve uygulamayı daha kolay bir hale getirir.

 * Hasta ilk olarak gluten içeren buğday, arpa, yulaf, çavdar gibi ürünlerden ve bu ürünleri içeren gıdalar tüketmeyi kesmelidir.

 * Çölyak hastası tahıl grubundan mercimek, mısır, pirinç, patates, soya fasulyesi gibi ürünleri tüketebilir.

 * Tüketilecek gıdaların içerik etiketleri çok iyi okunmalıdır sürekli gıda firmalarıyla iletişime geçilmelidir.

 * İlaçlar doktora, veya ilacı üreten ilaç üreticisine danışılmadan kullanılmamalıdır (bir çok ilaç gluten içermektedir).

 * Hastalık teşhisinde 3 ay kadar süt ve süt ürünleri tüketilmemelidir. Daha sonra bunlar tek tek denenerek diyete dahil alınabilir . Keçi sütü ve ürünlerinde bir sakınca yoktur hatta faydası (anne sütüne benzerliğinden ötürü) olabilir.

 * Şalgam suyu bulgur içerdiğinden gluten maddesi ihtiva eder bu ürünü tüketemezsiniz.

 * Bira, şarap, viski, likör ve brendi gibi içecekler tüketilmemelidir bir çok alkollü içeçek arpa suyu veya arpa özü içeriyor.

 * Amerika ve Avrupa'da günde 50-60 gr yulaf diyete eklenmeye başlanmıştır . Henüz araştırma aşamasında olan bu uygulama kesin olmamak şartıyla bu miktar çölyaklar için tehlikesiz olduğu düşünülmektedir.

 * Mutfakta glutenle temas eden yerler sürekli temizlenmeli hastanın gıdaları doha önce gluten bulaşmış yerlerde bulundurulmamalı.

 * Mutfakta gluten içeren ürünlerle yapılan fırın temizlendikten sonra glutensiz ürünler kullanılmalıdır buğday unu havada uçabileceğinden aynı fırında yemek veya ekmek pasta kek pişirilmeden önce temizlenmelidir. Ekmek makinası kullanılıyorsa bu makina sadece glutensiz ürünlere için kullanılmalıdır.

 * Teflon - tahta kaşık gibi mutfak aletleri ne kadar iyi temizlenmiş olsa bile gözeneklerinde gluten kalıntıları kalabilme riski olduğundan, bunlar ayrılmalıdır ve kullanılmamalıdır.

 * Hazır salça yerine ev yapımı güvenilir salçaları kullanın , konserve , hazır çorba , soslar , tuzot , tavuk sosları nar ekşisi gibi gıdalarda gluten katkı maddesi olarak kullanıldığından, bunlar tüketilmemeli .

 * Sakız, çikolata, sirke, mayonez, ketçap, dondurma, şeker gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden önce üreticisine sorulmalı.

 * Kozmetikler, şampuanlar ve ev temizleyici maddelerde yer alan glutenin ağıza kaçma riski taşıdığından, bu malzemelerin glutensiz olanları seçilmelidir(örnek nivea - ipana ürünleri gluten içeriyor) Bazı makyaj malzemeleri -makyaj temizleme malzemeleri, kremler dahi hassas çölyaklılara dokunabilmektedir.

 * Glutensiz diyetin en etkili olanı fabrikasyon ürünlerden mümkün mertebe uzak durmak olacaktır , yani evde ve dışarıda sağlıklı seçimler yapmamız gerekiyor yani doğaya dönüş söz konusu taş devri diyeti en sağlıklı olanıdır. Hayat tarzı bu esasa göre uygulanırsa çok sağlıklı bir yaşam elde edilebilir ki bunu bu derece etkili yapmaya mecburuz.

 Yararlanılan Kaynaklar:

 * Uz. Dr. Nafiye Urgancı, Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Oediatrik Gastroenteroloji Bölümü ; Makalesi

 * Gluten Entropatisi, dersler, Dç. Dr. Ahmet Erdil, Gastroenteroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi;

 * Makale, Taylan Kümeli;