Zayıflamak adına öne çıkan diyetler
her
dönem değişiyor. Milyonları peşinden sürükleyen diyetlerin her
biri
üç beyaz, alkol, işlenmiş gıdalar gibi konularda farklı yollara sapıyor. Popüler diyetlere göz attık, diyetisyen Taylan Kümeli'ye "İşin sırrı nedir?" diye sorduk.

Atkins, Montignac (Montinyak), Zone, SouthBeach, Miami, Taş Devri ve
sonolarak
Dukan... Milyonlarca insanın kilo vermek
için
uyguladığı popüler diyetlerden bazıları...
Sağlıklıyaşam
ve diyet endüstrisi milyar
dolarlık
ciroya
sahip
dev bir sektör. Türkiye de bu sektörden nasibini alıyor. Giderek artan kilolu ve obez sayısı tehlikeyi ortaya seriyor. Obezite Araştırma Derneği’nin verilerine göre Türkiye’deki fazla kilolu ve obez sayısı 20 milyon kişi civarında.
2 bin 500 diyetisyen görev yapıyor ve Türk insanı zayıflamak için yılda 5 milyar dolar harcıyor. Böyle iştah açıcı bir pazarda hızlı ve kalıcı zayıflamayı vaadeden diyet reçeteleri milyonları peşinden sürüklüyor.
Ancak
uzmanlar hızlı kilo verdiren diyetlerin aynı hızla kilo aldırdığına, telafisi olmayan hasara neden olduğuna
dikkat
çekiyor. 25 yıldır diyetisyen olarak çalışmalarına
devam
eden diyetisyen Taylan Kümeli
ilesağlıklıbeslenme
, zayıflama ve
moda
diyetler üzerine konuştuk.

Su içmek neden önemli?
Her idrara çıkışımız 35 kalori atılmasını sağlar. Su içtikçe metabolizma hızlanır. İdrarınızın rengi bembeyaz olana
kadar
bol su içmeli.
Gerçek
temizlenme o
zaman
yaşanır. İdrardaki beyaz
renk
, vücudun detoks yaptığı anlamına gelir. Fiziksel aktivite de kas miktarını arttırarak
dahaçok
yağ yakmaya neden olur.

Sizin programınız nasıl?
Püf noktası
sağlıklıyaşam
ve diyet sistemini kişiye göre adapte etmek. Kişinin metabolizmasını, genetiği,
sosyal
alışkanlıklarını yok sayamazsınız. Biri
tatlıyı
seviyorsa ve diyetisyen bu gerçeği kabul edip,
tatlıyı
nasıl yemesi gerektiğini anlatırsa, o kişi
hayat
boyu
doğru
şekilde, kilo almadan tatlı
yer
. Beş ayda verilen kilo,
iki
ayda geri alınıyorsa, bu kiloyu vermenin ne anlamı var?
Hayatınız boyunca Dukan yada Montinyak gibi
bir
sitemle
beslenmek
mümkün mü? Hayır.
Ama
uyguladığımız kişiye özgü tat, metabolizma ve biyokimyasal analiz testlerinden sonra, ortaya çıkan sağlıklı beslenme modeliyle kilo vermek ve bir daha o kiloyu geri almamak mümkün. Acı, ekşi, tatlı, tuzlu ve tüm tatları içinde barındıran wasabi’den oluşan beş tat üzerinden yaptığımız testle kişinin yemek ve yaşam alışkanlıkları ortaya çıkarıyoruz. Biyokimyasal analiz, aileden gelen hastalıkları inceledikten sonra tüm veriler değerlendirilerek bir planlama oluşturuluyor. Bu kişinin hayat boyu kullanacağı bir şey.

40’tan sonra metabolizma yavaşlar mı?
Kağıt üzerinde 40, 60 ya da 20 yaşında gözükürsünüz
ama
biyolojik
olarak
vücudumuzun
içinde
bulunduğu yaş, o yaşa gelene
kadar
vücudunuza yaptığınız artılar ve eksilerin muhasebesidir. Metabolizmayı üç şey hızlandırır: Az az ve sık sık yemek, bol su içmek ve fiziksel aktivite de bulunmak. Yemeğinizi aralıklarla üç ana öğün olarak
yer
ve
doğru
ara öğünleri yani belli saatlerde, belli miktarda yiyeceği hayatınıza sokarsanız kilo vermeye başlarsınız.

Çocukları obeziteden
korumak
için ebeveynlere ne önerirsiniz?
Anne ve baba çocuğa
model
olmalı. “Bunu yeme kilo alırsın”
demek
,
sürekli
ikaz etmek yerine,
eve
abur cubur almamak, ev yemeklerine ağırlık vermek
önemli
. Çocuklar evde kahvaltı yaparak güne başlamalı.

Uzmanlar uyarıyor
Dukan, Atkins, Taş Devri gibi yüksek proteinli diyetler böbrek,
kalp
damar hastalığı olan kişiler ve obezite sorunu olanlar için
uygun
değil. Uzun süre yapılan yüksek protein diyeti, yüksek kolesterol ve kas zayıflığı gibi çeşitli
sağlık
sorunlarına yol açabiliyor.

Tatlıya evet ama...
Rafine şeker vücudumuz
için
yapılmış
bir
gıda değildir.
Tatlı
yediğimizde hücre o
tatlıyı
kabul etmek istemiyor. Böylece kan şekerimiz
çok
yükseliyor. Ağır hamur işi tatlı yerken yanında
süt
, yoğurt, peynir gibi besinler alındığında şeker emilimi yavaşlayarak vücutta ani çıkışlar yaşanmasını ve acıkmayı engeliyor. Mesela Karadenizlilerin tatlının yanında ayran içmeleri çok
doğru
bir davranış. Kişinin canı tatlı yemek istediğinde, sütlü tatlılar ya da yoğurt içine kurutulmuş meyve katarak tüketmeyi tercih etmesi gerekiyor.

İçkiden korunmak için
Rutin içiciyseniz, aldığınız kilonun
yüzde
elliye yakını içki yüzündendir.
Çünkü
içkinin bir gramında yedi kalori bulunuyor. İki yıl önce Columbia Üniversitesi’nin yaptığı araşırmaya göre içki içmeden maksimun
ikisaat
yada
minimum
beş
dakika
önce, 1000 mg C vitamini - ki bu vitamin kolojen dokuyu koruyucu özelliğe
sahip
- ve bir antioksidan aldığınızda, bu vücudu içkiye karşı koruyor. İçkiyi içtikten sonra da bunu vücudunuzdan atacak, temizleyecek çinko pikolinat türevi bir mineral kullanıldığında, içki sonrasında da tatlı yada meyva yenmediğinde kesinlikle, içkiyle vücuda giren kalori kiloya dönüşmüyor.

Dukan Diyeti
Sınırsız protein tüketip aç kalmadan, az miktarda yağ kullanarak direkt vücudun,
mevcut
yağ depolarından yakma üzerine kurulu
birsistem
var. Dukan diyeti kişinin kilo vermesi ve inilen kilonun korunması amacıyla birbirini takip eden dört aşamadan oluşuyor.
İlk
iki
aşama kilo vermek üzerine kurulu, diğer aşamalar ise kiloyu sabitleme ve ömür boyu korumayı sağlıyor. Üç ve dördüncü aşamada belli sebze ve meyveler yenilebiliyor. Dört ayrı diyetin
ilk
hedefi hızlı bir başlangıçla moral verecek
kadar
kilo kaybı. Aşamalardan geçilerek gelinen
son
aşamadaysa
hayat
boyu kilo almamak
için
saf proteinli perşembeler, asansör kullanımını bırakmak ve
her
gün üç çorba kaşığı yulaf kepeği anahtar
olarak
kullanılmış.

Karatay Diyeti
Kardiyolog ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Canan Efendigil Karatay düzenli protein alarak, kalori hesabı yapmadan zayıflamayı vadediyor.
Sadece
karbonhidrat ve şekeri keserek
kısa
sürede kilo vermek için Karatay’a göre güne
sağlam
bir kahvaltıyla başlamak şart.
Hersabah
tereyağlı organik yumurta, 10 zeytin ve peynirden oluşan mönüde istenildiği kadar tavuk, balık, kırmızı et var. Ekmek, pilav, makarna, patates ve şekeri kesmek gerek. Ekmek yerine belli miktarda ceviz, fındık, fıstık, badem tüketiliyor. Nohut, fasulye, mercimek, armut, elma ve erik tüketilebiliyor. Tereyağ ve zeytinyağı öneriliyor.

Montinyak Diyeti
Fransız Doktor Montignac tarafından bulunan diyetin en
önemli
özelliği proteinlerle karbonhidratların farklı öğünlerde tüketilmesi.
Çünkü
proteinler lifli sebzelerle alındığında vücudun yağ depolamasını sağlıyor. Diyetteki ana amaç, gıdaları karbonhidratlarla karıştırmayıp pankreasın insülin salgılamasını engellemek. İlk önce beyaz un ve şeker listeden çıkarılıyor.
Ama
karbonhidratlı bir öğünün ardından en az üç dört
saat
ara vererek bir sonraki öğüne geçmek gerekiyor. Öğün atlamak yasak. Günde bir, iki kadeh kırmızı şarap serbest.

Taş Devri Diyeti
Adından anlaşılacağı
üzere
yemek yeme alışkanlığının ‘o devrin’ doğa koşullarına göre
devam
etmesi gerektiğini hedefleyen
bir
yöntem. Zira Taş Devri’nden bugüne
insan
genlerinde değişiklikler gerçekleştiği gibi çevresel şartlar ve gıda maddelerinde
değişim
yaşandığı biliniyor.
Doğal
olmayan, işlenmiş ve katkı konulmuş gıdalardan korunarak protein ağırlıklı bir program sunuyor. Üç beyaz; tuz, şeker ve un yasak ya da
çok
sınırlı tüketiliyor.
Her yiyecek doğadaki şekline en yakın
olarak
yeniyor. Yasak gıdalar haricinde yeme sınırı yok. Çiğ yiyecekler toplam diyetin en az
yüzde
60’ını oluşturmalı. Tüketilen etler yağsız olmayacak ve fazla pişirilmeyecek. Buğulama ve güveçte pişirme yöntemleri de
tavsiye
edilen tekniklerin başında. Doğal yumurta günde dört taneye
kadar
yenilebiliyor. Sebzedeyse patates hariç hepsi
daha
çok çiğ olarak tüketilebiliyor. Toprak, çelik ya da kalaylı bakır kaplar tercih edilmeli.

Atkins Diyeti
Atkins’in dayandığı temel, Dukan diyetiyle aynı esas. Dr. Atkins tarafından oluşturulan diyette temel amaç; karbonhidrat seviyesini düşürmek ve bu yolla vücudun
enerji
ihtiyacını yağları yakarak karşılamasını sağlamak. Bu yüzden hangi grup yiyecekte, hangi tür karbonhidratın bulunduğunu
bilmek
günlük diyet listesi
için
çok önemli.

Kalori hesabı yerine gram hesabı yapılıyor. Karbonhidratlar şeker ve nişastadan oluşuyor. Mısır gevreği, ekmek, kek, bisküvi, krakerler, pirinç, makarna, şehriye, arpa, mercimek, fasulye, patates, meyve ve
süt
ürünleri gibi karbonhidrat bakımından çok zengin gıdaları bu programda günde 20 gramdan fazla tüketmek yasak.
Programı uygulamak kolay
ancak
sağlığa zarar veren üç beyazdan kaçınmak gerekiyor. Uygulaması
iki
hafta olarak belirtilen diyette
sadece
saf protein tüketiliyor. Kümes hayvanları eti, et, deniz ürünleri peynir ve bazı sebzeler yenilebilir. Pirinç, makarna ve ekmek uzak durulması gereken başlıca besin grubu. Meyve ise çok az miktarda tüketilebilir. Yemekler tereyağı ve zeytinyağı gibi
doğal
yağlarla pişirilmeli.