Çocuk, iyiye de, kötüye de meyyaldir. Ana babanın ilgisizliği, yanlış yönlendirmesi veya bilgisizliği çocuğun yanlış şeylere yönelmesine sebep olacaktır.

Ana baba, çocukta gördüğü, istenmeyen bir şeyi isterse, zamanında müdahale ederse, düzelmemesi düşünülemez. Ana baba, yanlışı düzeltmezse, o yanlış çocukta kalır ve onunla beraber büyür.

Parmağını emen çocuk, büyüyünce niye emmez? Ana baba ikaz eder durur da ondan.

Bir yazar: “Siz çocuğa iyi huyları veriniz, büyüdüğü zaman onlardan ayrılamaz” der. Demek ki, ne ekilirse o biçilecektir. Hangi tohum atılırsa o yeşerecektir.

Çocuk, herhangi bir yanlışa yönelirse, hemen düzeltilmelidir. “Daha çocuk” denmemelidir. Veya yanlışları alkışlanmamalı, övünç vesilesi yapılmamalıdır.

Çocuk aile içinde kötü model bulmamalıdır. Mesela; çocuğun yanında yalan söylenmemeli. O yalan söyleyince de hemen müdahale edip, yalanın kötü bir şey olduğunu anlatmak gerekir.

Kötü örnek olan ana babanın yapacak bir şeyi yoktur. Sigara içen ana baba, çocuğuna “içme” demesinin bir manası olmaz.

Çocuk kötülükleri ve kötü alışkanlıkları daha çok, duyarak veya bizzat görerek veya ekranlarda seyrederek öğrenir.

Ne yazık ki, kötü alışkanlık edinme yaşı, küçüldü. Ana baba 5 yaşındaki çocuğunu bakkala gönderip sigara aldırabiliyor. Yani çocuk kötülüğe alet ediliyor.

Çocuk, hırsızlık yapanları, kötü yolda olanları ve kötülere iltifat edildiğini, her an medyada görebiliyor.

12 yaşındaki çocuğunu analar babalar, okula gidip gitmediğini, arkadaşlarının kimler olduğunu sigara içip içmediğini, alkol alıp almadığını araştırmıyor.

Çocuk evde birayı, kolayı her an bulup içebiliyorsa, neden alkole yönelmesin? Çocuk evde kumar aletleri görüyorsa, oynayanları seyrediyor ve piyango heyecanı yaşıyorsa neden kumarbaz olmasın? Evde, yolda en yakın anasını şortla görüyorsa nasıl haya sahibi olsun? O, neden, kimden utansın?

- Ana baba çocuğun yanında yalan söylerse, çocuk neden söylemesin?

- Kötü örnek olunursa, bilgilendirilmezse ve uyarılmazsa çocuk kötü alışkanlıklar kazanacaktır.

- Çocuğun kötü huylu olması isteniyorsa; onunla alay edilmeli, anlayışsız davranılmalı, insanlar hep kötülenmeli, çocuğun yanında tartışılmalı, oyununa her zaman engel olunmalı, dövülüp sövülmeli, güldüğü zaman ilgisiz kalınmalı, kardeşler arası ayrım yapılıp adaletsizlik yapılmalı, hatalı hareketlerine tehditle cevap verilmeli, çocuk bir şey söylediği zaman dinlenmemeli, işte o zaman kötü huylu bir çocuk elde etmiş oluruz.

- Çocuğu ana babadan soğutmanın yolu, kaba kırıcı davranmak ve çocuğu korkutmaktır.

- Çocuğu güvensiz yapmak için, ona yalan söylemek ve boş vaatlerde bulunmaktır.

- Çocuğu kardeşine karşı huysuz yapmak için, aralarında ayrım yapmak, kardeşlerinin yanında dövmek, kötülemek gerekir.

- İnatçı yapmak için her arzusunu yerine getirin.

- Çekingen, suçlu yapmak için, sürekli alay edin tenkit edin.

- Hileci, rüşvetçi yapmak için hak etmeden mükafatlandırın, yeterli olacaktır.

Bunlar tabiki olumsuz şeylerdir. İyi bir insan yetiştirmenin tersidir. Hayırlı evlat ve iyi insan yetiştirmek için çocukla sıcak ve insani ilişkiler kurulmalıdır. Çocuğa güvenilmeli, sevgi şefkatle muamele edilmeli. Nasıl olmasını istiyorsak biz de öyle olmalıyız.

Olumlu davranışlarını takdir ederken olumsuz yönlerini de tatlı dille tenkit etmeliyi. Tenkit ederken çocuğu değil yanlış davranışı tenkit etmeliyiz.

Çocuk yalnız ve başı boş bırakılmamalı, çocuk mükafat beklerken cezanın da geleceğini bilmelidir.

Hiçbir emek boşa gitmez. Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ olur. Sen nasıl istersen öyle olur.

Araştırmacı Yazar
Mustafa ÖSELMİŞ