10 ülkeyi kapsayan detaylı bir araştırmaya göre Türkiye'de meme kanserli hastaların tedaviye başlamaları ortalama 3.5 ay. Gecikmenin üçte biri hastaların şahsından kaynaklanırken, gerisi sistemin kurbanı oluyor.

Meme kanseri, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde en sık görülen ve en sık ölüm nedeni olan kanser türü. Günümüzde ABD ve Batı Avrupa'da her 8 kadından, ülkemizde ise yaklaşık 10 kadından birinde gelişiyor. Gelişmiş ülkelerde mamografik tarama ile erken tanı konulup etkin modern tedaviler uygulandığı için meme kanserinden ölümlerin ciddi oranda azaldığı görülüyor. ABD'de hastaların yüzde 25'ine evre 0, yüzde 50'den fazlasına ise evre I'de (erken evre) tanı konuluyor ve bu hastaların dörtte üçünde memenin korunması sağlanıyor.

Meme Sağlığı Merkezi Direktörü Prof. Dr. Vahit Özmen, yaptıkları bir çalışmada, Türkiye'de evre 0 meme kanseri oranının yüzde 5, evre I meme kanseri oranının yüzde 27 olduğuna dikkat çekiyor. Çözümün, kendilerinin Meme Sağlığı Derneği olarak İstanbul'da yaptıkları toplum tabanlı taramaların ülke çapında yaygınlaştırılması olduğunu söyleyen Özmen, bu yolla kadınlarda ve sağlık çalışanlarında meme kanseri farkındalığının artırılacağına inanıyor.

ERKEN TANI HAYAT KURTARIYOR

Erken tanı, tümörün henüz kapsülünden çıkmaması, komşu lenf bezlerine gitmemesi, uzak organlara (kemik, karaciğer, akciğer vs.) ulaşmaması anlamına geliyor. Bu aşamada yeterli tedavinin sadece tümörü etrafındaki sağlıklı doku ile çıkarmak olduğu belirtiliyor. Bu operasyonu geçirenlerin çoğuna kemoterapi bile gerekmediği için hastalar yaşamlarını sağlıklı ve memesi korunmuş şekilde sürdürebiliyor.

Prof. Dr. Vahit Özmen, Türkiye' de meme kanserli hastaların tedavilerinin oldukça gecikmeli gerçekleştiğini söylüyor ve "Ülkemizde kanserli kitleyi farkeden bir kadının tedaviye başlaması için geçen süre yaklaşık 14 hafta (3.5 ay) " diyor. Özmen'e göre bunun 4.8 haftası hastaya bağlı nedenlerden, bu sürenin 2 katı ise sisteme ait gecikmelerden kaynaklanıyor.

Geçtiğimiz yıl Orta ve Doğu Avrupa'yı kapsayan 10 ülke ile birlikte toplam 6.588 meme kanseri tedavisi gören hastada yaptıkları araştırmanın sonuçlarını ABD'deki 2 önemli toplantıda sunduklarını belirten Prof. Dr. Özmen, bu çalışmaya Türkiye'den katılan meme kanserli hasta sayısının 1.031 olduğunu söylüyor.

Bu kadınlarda ilk belirti farkedildikten sonra tedaviye başlayıncaya kadar geçen en kısa sürenin Polonya'ya (11.5 hafta), en uzun sürenin ise Romanya'ya ait olduğu görülüyor (25.5 hafta) Bu sürelerin Danimarka'da 7, İngiltere'de ise 6 hafta olduğuna dikkat çekiliyor. Bu durum, ülkemizde uygulanan tedavinin daha başarılı olması için, tedaviye başlama süresinin kısaltılması gerekliliğini ortaya koyuyor.

HASTA DA SUÇLU

Meme kanserinde, tedaviye başlama konusundaki gecikmenin üçte birinin hastaya ait olduğuna dikkat çekiliyor. Buradaki en önemli faktörler; eğitimsizlik, başarılı bir tedaviye inanmamak, hastalığı ve belirtilerini kabullenmemek şeklinde sıralanıyor.

Kadınlarımızın yaklaşık yarısı ilkokul mezunu veya okur yazar düzeyinde bir eğitime sahip" diyen Prof. Dr. Özmen, kendi kendilerini düzenli muayene etmeyenlerin de tedavide gecikmeye neden olduklarını söylüyor. Araştırma, ilk muayenelerini genel cerrahi uzmanına yaptıranlar ve büyük şehirlerde yaşayanların tedaviye daha erken başladıklarını gösteriyor.

Sistemdeki gecikmelerin en önemli nedenlerinin sağlık sistemine ve başarılı bir tedaviye inanmamak olduğu belirtiliyor. Bu konunun, uzman bir hekime muayene olamamak, eğitimsizlik, ailede kanserli hasta bulunmaması ve bir kamu sağlık kuruluşunda tedavi olmak gibi nedenleri bulunuyor.

Periyodik muayene yaptırıp, mamografi çektirenler ve 60 yaşının üzerinde olanlar daha erken tedavi alıyorlar. Eğer tanı ve tedavide gecikmeler olmazsa meme kanseri tanısı konulan hastaların neredeyse tamamında meme korunabiliyor, uzun ve sağlıklı yaşam mümkün olabiliyor.