Kalp Muayenesi

Bir doktorhastasının kalbini ve damarlarını muayene ettiğinde şaşılacak derecede çok bilgi elde eder. Nabız, vücudun değişik yerlerindeki atardamarlardan örneğin bilek, dirsek, kol altları, boyun, şakak, kasık, diz ve ayak bileğinin arkasından alınabilir. Nabız, kalp atışının hızı ve damarlardan kanın akışı konusunda bilgi verir. Örneğin eğer aortik valf daralmışsa nabzın karakteri değişir ve başka türlü hissedilir. Normal düzenli ritm bozulmuşsa bunu da anlamak olasıdır. Toplardamarlardaki atışlar da önem taşır ve bunları anlamanın en iyi yolu da boyun damarlarını incelemektir.


Atardamarlardaki tansiyonu ölçmek için "sfigmomanometre" diye bilinen bir aygıt kullanılır. Kol veya bacağa bir bant bağlanarak, atardamardaki tansiyondan biraz daha yükseğe kadar şişirilir. Banttaki basınç sistolik tansiyonun, daha doğrusu en yüksek düzeydeki basıncın hemen altma indiğinde, her kalp atışı bu bandın altına yerleştirilen bir stetoskopla dinlenebilir. Basınç, diyastolik tansiyonun altına düştüğünde ses kaybolur, böylece sistolik ve diyastolik tansiyonlar kolaylıkla ölçülmüş olurlar

Ventriküllerin atışı göğüs kafesine bakıldığında bazen görülür ve elle hissedilebilir. Kasın normalin üzerinde bir biçimde büyümesi (hipertrofi) göğüsteki bu atışları anormal bir biçime döndürdüğü gibi, kalp aşın büyümüşse de atış yanlış yerde görülür. Kalbin her kapakçığının kapanması da stetoskopla dinlenebilen bir ses üretir. Anormal olan kapakçıklar açılırken ek bazı sesler çıkarırlar ve sızma yapan veya daralmış olan (stenoz) kapakçıklar da kan akışını düzensiz hale getirerek bir mırıltı duyulmasına neden olurlar

Daha genel bir muayene, bşka bulgular sağlayabilir. Acaba hastanın soluk gözükmesinin nedeni anemi (kanda oksijen taşımakla görevli olan hemoglobin azlığı) midir? Yoksa hastada siyanoz (kanda oksijen azlığı) olduğu için mi cildi mavimsi durmaktadır? Yoksa sarılıktı olduğundan sarı mı durmaktadır? Bir kalp enfeksiyonunun habercisi olabilecek kaşıntılar mı vardır? Tırnaklar normal midir? Çünkü uzun süreli siyanoz tırnak biçimini değiştirir.

Göz arkasını "pftalmoskop" denilen aygıtla taramak, kan damarlarının durumunu açığa çıkaracaktır. Kalpteki rahatsızlıklar vücutta sıvı birikimine neden olabilirler. Bu birikim ayak bileklerinde şişme veya ciğerlerde olduğunda stetoskoptan da duyulabilen anormal soluk alma sesleri yaratır.Bir kalp uzmanı, yani kardiyolog, özel araştırmaları sonucunda birçok konuya ışık tutabilir.Daha önce de gördüğümüz gibi kalp atışları "elektrokardiyogram" denilen aygıtla ölçülebilen elektriksel dürtüler tarafından başlatılır. Normal bir elektrokardiyogramda atria ventrikül kasılmalarını ve ventriküllerin gevşemesini gösteren bir dizi dalga görülür; bu dalgalardan kalp atışı, kan miktarı ve yapısal anormallikierteşhis edilebilir. Göğüs röntgenleri de kalbin büyüklüğü ve biçimini, ana kan damarları ve akciğerlerdeki bozuklukları gösterir; bazı hallerde atardamarlar ve kapakçıklarda birikmiş olan kalsiyum da röntgende gözükürSon yıllarda başka yöntemler de geliştirilmiştir. Örneğin hastanın egzersiz bisikletinde veya koşu makinesinde hareket ederken elektrokardiyografisi çıkarılır veya küçük portatif bir kayıt makinesiyle günlük yaşam sırasında ölçüm yapılabilir; bu tür kayıtlar elektrokardiyografiyi daha da değerli kılmıştır.

"Eko kardiyografi" denilen başka bir yöntemde ise gemilerde kullanılan sonarlar gibi yüksek frekanslı ses dalgalarından yararlanılır. Bu sesler göğüs kafe*si üzerine yerleştirilen, mikrofona benzer bir aygıttan alınır. Ses göğüs içindeki organlardan geri dönerek makineye ulaşır; bu yankılar bir televizyon ekranında görülür ve ayrıca kaydedilebilirler. Başka bir yöntemde kana çok az miktarlarda radyoaktif (ama zararsız) izotoplar zerkedilerek kalbin yapısı ve işlevi değerlendirilir.

Bazı izotoplar kanda kalır, bazıları ise kalp kaslarına yerleştiğinden, görüntüleri "gamma" kameralarıyla incelenir.Kardiyologların uyguladıkları son bir yöntemde ise kan damarlarından kalbe "kateter" denilen ince tüpler sokulur. Hekimler bunu yaparken röntgen araçlarıyla yön bulurlar. Bu yöntemle kandaki oksijeni ve kalbin çeşitli bölmelerindeki basıncı ölçmek olasıdır. Röntgen ışınlarına geçersiz bir sıvı verilerek sonuçlar röntgen filmine kaydedilir.

"Sineanjiyografi" denilen bu yöntem, koroner atardamardaki bozuklukların teşhisinde kullanılır. Eğer sıvı atardamarlara zerk edilirse buna "arteriografi" adı verilir.Son,olarak kalbin üzerinde ikincil etkileri olan durumlar konusunda bilgi veren kan testleri vardır. Bu testler kandaki hemoglobin, kan hücreleri ve kimyasal maddeler hakkında etraflı bilgi verirler; Ancak, bazı hallerde hormon düzeylerinin de ölçülmesi gerekebilir.