Kalbi sağlıklı tutmak için önlemler

2020'de, dünyadaki ölüm nedenlerinden yüzde 73'ünün kalp hastalığı olacağını söyleyen Doç. Dr. Özgen Doğan: Oysa günde sadece yarım saat yürüyerek bu hastalıktan kurtulabilirsiniz!..


Amerika'daki Columbia Üniversitesi'nde ders veren Doç. Dr. Özgen Doğan, Presbyterian ve Long Island Collage Hasteneleri'nde kardiyolog olarak çalışıyor. New York'un en ünlü doktorlarından biri olan Doğan, kalp krizlerinden ve kalp kökenli ölümlerden korunabilmek için dünyada yapılan son çalışmaları GÜNAYDIN için derledi, son verileri araştırdı. Bugüne kadar bolca tekrarlanan pek çok şey, aslında işe yaramıyor mu? Kalbi sağlıklı tutmak için en kolay önlemler nasıl alınabilir? Doç. Dr. Özgen Doğan soruları yanıtladı:


Günde en az yarım saat yürüyüş yapanlar, kalp hastalığından hayatını kaybetme riskini büyük oranda azaltmış oluyor. Günde en az yarım saat yürüyüş yapanlar, kalp hastalığından hayatını kaybetme riskini büyük oranda azaltmış oluyor.


KADINLARI DA ETKİLİYOR
* Kalp hastalıklarından kaynaklanan ölümleri tıp dünyası durdurabilecek mi?
Kalp hastalığı dünyadaki en büyük ölüm nedeni. Bu, böyle olmaya devam edecek. Hatta durum daha da kötüleşecek. 2020 senesinde dünyadaki ölüm nedenlerinin yüzde 73'ü kalp hastalığından olacak. Şimdi bu oran yüzde 50. Kalp hastalıklarının 'morbitesi', yani sakat kalmak ve işinden olmak gibi yan etkilerinin oranı ise yüzde 56 olacak. Kalp hastalığı sadece erkek hastalığı değil, kadınlarda da çok fazla görülüyor. Örneğin meme kanserinden 25'te bir kadın ölüyor. Oysa beş kadından birinin ölüm nedeni kalp hastalıkları.

* Tıp teknolojisi, by-pass, stent; kalp hastalıklarından ölümleri yeterince önleyemiyor mu?
Kalp damar hastalıkları için harcanan para, Amerika'da 368 milyar dolar. 2010 senesinde kalp hastası olan insan sayısı 12.4 milyon, 2050 senesinde ise 24 milyon olacak. Yani sayı iki katına çıkacak. Seneler boyunca by-pass, stent gibi bir sürü şey bulduk. Bundan başka kök hücreleri kullandık, damar yapan maddelerin enjekte edilmesiyle damar yaptırdık. Hatta bence tıptaki en büyük gelişmeler kalp hastalıklarında oldu ama bunlar kalp hastalıklarını durdurmaya yetmedi. Ama teknoloji ve tıp, ölüm oranlarını azalttı. Ölüm oranları 1987-2000 yılları arasında yüzde 47 oranında azaldı.

DEĞİŞİKLİK HAYAT KURTARIR
* Bu nasıl başarıldı?
1980-2000 yılları arasında bütün kalp ürünlerine bakılmış ve bu başarının nasıl sağlandığı araştırılmış. Kalp hastalıklarını önlemede en etkin yolun yaşamsal önlemler olduğu anlaşılmış. Mesela Amerikalılar'ın sigara içme oranı 1980'de yüzde 36'ymış. 2000'de bu oran yüzde 24'e düşmüş. Yüzde 11'lik bir gelişme var bu çerçevede. Tansiyonda yüzde 5'lik bir düşüş var. Total kolestrolde de yüzde 13'lük bir düşüş var. Bunlar küçük düşüşler olarak görülebilir ama binlerce hayat kurtarmış. Her gün yarım saat yürümek by-pass ve stentlerin kurtardığı kadar hayat kurtarıyor. Bu nedenle kalp hastalıklarından korunmak için yaşamsal değişiklikler yapmak şart oldu.





Fındığı ihmal etmeyin
İçinde linoleik asit olan fındık yararlı bir besin. Bir araştırmada; bir grup insana, dört hafta günde 40 fındık vermişler. Bu, bir avuca denk geliyor. Bu, yüzde 11 enerji, en az 200 kalori demektir. Dört haftanın sonunda denekler kilo almamış ve kan şekerlerinin oranları da fark etmemiş. LDL oranı yüzde 33, HDL oranı ise yüzde 12 artmış. Onun için Amerika'da fındık satarken üzerine, 'satire yağdan (doymuş yağ) düşük, kalp riskini azaltır' diye yazı konmasına izin verildi.

Zeytinyağı kullanın
Zeytinyağı kanı sulandırır ve iltihabı azaltır. İçindeki fenolden dolayı çok yararlıdır. Sızma zeytinyağını özellikle öneririm. Kanola yağı da artık Türkiye'de üretilmeye başlandı. Bunun da zeytinyağı gibi pek çok yararı var. Hatta içindeki doymuş yağ oranı daha azdır ama buna karşın zeytinyağının başka yararları da bulunur. Bu nedenle katı yağlar yerine zeytinyağını tercih edin ama kalori hesabını yaparak kullanın.

Doya doya nar yiyin
Narın içinde eleniak asit var. Antioksidan bölümü kırmızı şaraptan üç kat daha fazla. Antioksidanların kalp hastalarına iyi geldiği henüz ispatlanmamış. Fakat şu teori var: LDL (kötü kolesterol) damara girip çöküyor. Narın tansiyon düşürücü etkisi var ve LDL'nin kötü etkisini yavaşlatıyor. Böylece damar sertliği işlemi başlamamış oluyor.

Kırmızı eti azaltın
Kalp krizi geçirmiş insanların kırmızı et tüketimlerini azaltmaları gerekir. Fransa'da yapılmış bir çalışmada, kalp krizi geçirmiş insanlarda beş yıl süreyle kırmızı eti azaltmışlar. Bu da bir daha kalp krizi geçirme oranını yüzde 72 azaltmış.

Vitaminin hiç faydası yok
Vitaminlerle ilgili bir çalışmada; B vitamini ile folik asitin hiçbir faydasının olmadığı ortaya çıktı. Yani insanların gereksiz yere vitamin almamaları gerekiyor. Folik asit, B12 ve B6 almanın kalp krizi açısından bir etkisi yok.

Bol bol çay için
Siyah çayın da faydası çok. Damar şekerinin fonksiyonlarını yerine getiriyor. Ne kadar çok çay içerseniz, o kadar faydalı.

Her gün egzersiz yapın
Haftada bir ya da iki kere egzersiz yaparsanız, kalp krizi riskini yüzde 80; haftada üçdört kere yaparsanız, yüzde 90 oranında azaltabilirsiniz. Beş veya daha fazla yaparsanız, bu oran yüzde 98'e çıkar. Yani mümkün olduğunca çok egzersiz yapmak lazım. Kalorileri azaltacak, egzersizi artıracaksınız.

Kalp hastalıklarına yakalanma riskini azaltmak için, beslenmenizde mutlaka aşağıdakilere yer vermelisiniz:

* Fındık, meyve ve sebze ağırlıklı beslenin.

* Lif oranı yüksek kuru incir, hurma, mercimek, nohut, elma, mısır, fasülye ve kepekli yiyecekler tüketin.

* Balık yiyin. Cıva seviyeniz yüksek çıkarsa, hap olarak Omega-3 almanızda fayda var.

* Doymuş yağ miktarını, diyetinizin yüzde 7'sinin altında tutun. Bunun hesabını, yiyeceklerin üstündeki yağlara bakarak yapabilirsiniz. Zeytinyağında biraz doymuş yağ vardır. Üzerine biraz daha alabilirsiniz.

* Yağı alınmış et yiyin. Yağ miktarı düşük süt için.

* Şekerli yiyecek ve içeceklerden uzak durun.

* Tuz kullanmayın.

* Alkolden uzak durun.

* Yemek yedikten iki saat sonra egzersiz yapın.

Tansiyonunuzu ölçerek riski kontrol altına alın



Kalp hastalıklarına yakalanmamak için kolesterol ve tansiyon gibi birtakım verilerini kontrol altında tutanlar, hastalığa yakalanma riskini azaltmış oluyorlar...

* Kolestrolü 200 iken 187'ye inen yüz kalp hastası adayından 24'ü kurtulmuş.

* Tansiyonu 13.5'ten 13'e düşen risk altındaki kişilerden yüzde 19'u kurtulmuş. Bu nedenle tansiyonunuzu düzenli olarak kontrol ettirin.

* Sigarayı bıraktığı için her yüz adaydan 11'inin hayatı kurtulmuş. Çünkü sigarayı bırakanlarda kalp krizi riski yüzde 60 düşer.

* Her yüz kalp hastası adayından beşi, yürüyüş yaparak bu hastalıktan tamamen kurtulmuş.