Göğüs hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Benan Çağlayan, tedavi edilmediği taktirde ciddi sorunlara yol açan horlama ile ilgili bilgi verdi:

Erişkin yaştaki insanların yaklaşık olarak yüzde 40’ında görülen horlama çoğu kez sadece hastanın eşi tarafından rahatsız edici bir durum olarak algılanır. Oysa ki horlama ile birlikte uyku apne hastalığı varlığında hastanın yaşamı çok ciddi risk altındadır.

Burnun ve ağzın arkasında yer alan açıklıktan geçerek akciğere giden havanın, belirli bölgelerde ortaya çıkan daralma ya da tıkanmalar nedeniyle vibrasyon yani titreşim oluşturması ve bunun sonucunda da uykuda solunumun gürültülü hale gelmesi horlama olarak tanımlanmaktadır. Yaşın ilerlemesi ağız ve boğazdaki kasların zayıflamasına yol açarak horlamanın ortaya çıkmasına ya da şiddetini arttırmasına neden olur. Bunun yanı sıra aşırı kilo ve alkol kullanımı da horlamanın ortaya çıkmasına ya da var olan horlamanın artmasına neden olabilir.

Burun ya da ağızdan alınan havanın akciğere girene kadarki geçiş yolu üzerinde yer alan, dil, küçük dil, yumuşak damak ve boğazın üst bölümü gibi anatomik yapılar özellikle uykuda sırtüstü yatar pozisyonda gevşeme ve çökme eğilimindedirler. Bu kas gevşemesi üst solunum yollarında bulunan anatomik yapıların sarkmasına yol açarak havayollarında daralma ve tıkanmalar ortaya çıkarmaktadır. Daralan üst hava yollarından geçen havanın oluşturduğu titreşimler horlamaya neden olurken, hava yollarında tam tıkanma varlığında ise uykuda bir süre (e az 10 saniye) nefes alınamaması yani apne ortaya çıkar.

Uyku apne hastalığı 40 yaş üzeri erkeklerin yaklaşık olarak % 4’ünde görülmektedir ve hastalar genellikle kilo fazlalığı olan bireylerdir. Kadınlarda erkeklere göre daha seyrek rastlanılan bu hastalıkta uyku süresince hastanın nefesi yüzlerce kez durur. Hasta üst solunum yollarında meydana gelen tıkanma nedeniyle nefes alamadığında kandaki Oksijen düzeyi hızla düşer ve normalin altına inerek tüm doku ve organlarda hasara neden olur. Apne sırasında kandaki Oksijen miktarının düşmesi ile birlikte hasta boğuluyormuş hissi ile uyanır. Hastalar çok kısa süreli uyanıklık dönemlerini fark etmeyebilirler ancak tüm gece boyunca yüzlerce kez tekrarlanan bu apne ve ardından kısa süreli uyanıklıklar hastanın derin uyku dönemlerini uyumasına engel olur ki bunun doğal sonucu gündüz aşırı uykululuktur.

Uyku apne hastalarının başlıca şikayetleri şiddetli horlama, uykudan boğulur gibi uyanma, huzursuz uyku ve sık uyanma, gece sık idrara çıkma, sabahları yorgun kalkma, sabah baş ağrıları, unutkanlık, dikkat azalması, cinsel isteksizlik ve gündüzleri uyuklamadır. Bu hastaların bir çoğunun eşleri, hastanın uykusunda nefesinin durduğunu, bir süre sonra çok gürültülü olarak tekrar nefes almaya başladığını ifade ederler. Hastalar gündüz saatlerinde sürekli kısa ya da uzun süreli uyuklama atakları gösterirler. Örneğin hasta sohbet ederken, film izlerken, araba kullanırken ya da iş başında uyuklayabilir. Trafik kazalarının birçoğuna uyku apne hastalığının neden olduğu bilinmektedir. Ayrıca Çernobil nükleer kazası, Challenger uzay mekiği faciasının uyku apne hastası personelin uyuklaması ile meydana geldiği resmen açıklanmıştır.

Ülkemizde bu yıl yapılan bir değişiklikle ağır vasıta sürücü ehliyeti alabilmek için uyku apne hastalığının olup olmadığının belirlenmesi ve hastalık varlığında tedavisi zorunlu hale getirilmiştir.

Uyku apne hastalığı ile yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları, felç, ani ölüm, depresyon gibi birçok hastalık arasında çok yakın bir ilişki olduğu birçok bilimsel araştırmada saptanmıştır.

Tanı için öncelikle hastalık belirtileri sorgulanır. Hastanın eşi ya da ev halkı tarafından uykuda nefes durmasının saptanması tanıklı apne olarak adlandırılır ve uyku apne hastalığının en somut göstergelerinden biridir. Bunun dışında şiddetli horlama, gündüz aşırı uykululuk hali, dikkat azlığı, unutkanlık gibi bulgular hastalık konusunda hekimi uyarmalıdır. Ağır olgularda çoğu kez gündüz uykululuğu ve konsantrasyon bozukluğu nedeniyele hasta işini yapamaz hale gelir. Bu hastaların büyük bir kısmında hipertansiyon, kalp ve damar hastalıkları, depresyon gibi diğer klinik tablolar da birlikte bulunur.

Kesin tanı için polisomnografik inceleme şarttır. Uyku apne kuşkusu olan hastalar 1 gece uyku laboratuarında yatırılarak uyku esnasındaki solunumları, horlamaları, kas aktiviteleri, beyin dalgaları, kalp ritmleri, kandaki Oksijen değerleri kayıt altına alınır. Tüm bu kayıtları yapabilmek için eğitimli teknisyen tarafından hastaya elektrotlar ve bazı sensörler cilt üzerine yapıştırılarak bağlanılır ve gece boyunca sayılan parametrelere ait değerler bilgisayar ortamında teknisyen tarafından izlenilir ve kayıt edilir. Daha sonra bu kayıtlar hekim tarafından incelenerek hastalığın varlığı ve şiddeti belirlenir.

Uyku apne hastalığının tedavisinde en etkili yöntem CPAP tedavisidir. CPAP tedavisinde buruna takılan bir maske aracılığı ile hava yollarına pozitif bir basınç uygulanır ve bu sayede üst solunum yollarındaki kasların gevşeyip çökerek havayolunu tıkaması engellenir. Hastalar bu tedavi ile daha ilk günlerde bile tüm hastalık belirtilerinin ortadan kalktığını ifade etmektedirler.

CPAP tedavisi dışında özellikle üst solunum yollarında anatomik darlığı olan hastalar (örneğin septum deviasyonu, dilin ya da küçük dilin çok büyük olması) mutlaka KBB hekimlerince görülmesi gerekir. Bu tür hastalarda yapılan KBB operasyonları diğer tedavi yöntemleri arasında yer alır.