Çocuk Gastroözafageal Reflü Hastalığı Nedir - Gastroözafageal Reflü Tanısı - Gastroözafageal Reflü Tedavisi


GASTROÖZOFAGEAL REFLÜ VE SOLUNUM YOLU HASTALIKLARI: GİRİŞ

Doç. Dr. Hasan YÜKSEL
Gastroözafageal reflü erişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da giderek sıklığı artan bir hastalıklar toplamıdır. Solunum yolu ise hem üst hem de alt solunum yolu olarak hastalığın erken ve geç dönemde en önemli komplikasyon ve sekellerinin olduğu sistemdir.

Bu nedenlerdir ki hem çocuk hem de erişkin göğüs hastalıkarı uzmanaları tarafından gastroözafageal reflü çok ayrıcalıklı ve tartışmalı bir yere sahiptir. Gastroözafageal reflü ve buna bağlı solunum yolu hastalıklarındaki bu sıklık artışı tanı koymadaki doktorların becerisindeki artıştan mı, yoksa gereğinde fazla tanı koyduklarından mı yada gerçekten solunum yolu alerjik hastalıklarında olduğu gibi değişen ve batılı tarzda olan yaşam sitilinden dolayı gerçekten sıklık artmaktamıdır. Bu açıklaması zor bir konudur. Ancak tedavi seçenekleri olan bu hastalık konusunda hem aileler, hem doktorlar hem de bu işle daha özel olarak uğraşan uzmanlık grupları dikkatli olmalıdır. Bütün bu soruların cevabını ararken en doğru kararı verebilmek için çocukluk çağı açısından gastroözafageal reflüye oluşumundan başlayarak gelişimsel bir perspektifde başlangıcından klinik sonuçlarına kadar bakmak gerekir.

Çocukluk Çağı Açısından Gastroözafageal Reflü Hastalığının Anlamı

Gastroözafageal reflü hastalığı yada toplumda genel olarak sağlık mesleği dışındaki kişilerin tanımladığı şekliyle “reflü hastalığı” mide içeriğinin yemek borusuna (özafagus) geçişi olarak tanımlanabilir. Yemek borusuna geçen mide içeriğindeki asit, parçalayıcı sindirim salgıları (enzimler) yemek borusunda yangı ve ciddi hasara neden olur. Bunun nedeni bu maddelere karşı mide yüzeyi dirençli olduğu halde, yemek borusunda bu dirence sahip olacak hiç yapı olamaması ve son derece zayıf olmasıdır. Hatta yemek borusuna geçen bu mide içeriği daha yukarılara gelerek yutak (farenks), burun tabanı (nazofarenks), kulaktan gelen öztaki borusu başlangıcına kadar ulaşabilir. Tabi ki buraya ulaşan mide içeriği küçük miktarlarda ses tellerinin bulunduğu bu bölgeye en yakın ye rolan gırtlak (larikns) bölgesine gelir ve buradan bronşlara kaçar. Hatta bazen buraya kadar gelen mide içeriği, buraya gelinceye kadar yemek borusunda ciddi bir harabiyet ve şikeyete neden olmaz. Ancak ciddi gırtlak, bronş ve akciğer şikayetlerine neden olabilir.

Çocuklarda Gastroözafageal Reflünün Meydana Gelişi

Yenildikten sonra yutulan besin içeriği veya tükrük kitlesel olarak yemek brorusun kasılma hareketleri ile yavaş yavaş ilerleyerek yemek borusunun alt ucuna gelir. Yemek borusunun tam mideye bağlanma yeri (ki burası göğüs kafesi içinde kalır) bir borunun diğer ucu gibi düşünülse de normalde kapalıdır. Bunu bir göğsümüzde nefes alırken negatif basınç, midenin üst kısmında (fundus) biriken gaz ve diyafragma kaslarımızın oraya yaptığı kıskaç rolüdür. Biz buna “kardioözafageal sfinkter” (KÖS) diyoruz, halk arasında ise “mide kapakçığı” olarak bilinir. Bir kapakçık değildir. Bu kapalı olan uç mide içeriğinin yemek borusuna geçmesini önler, ama yemek borusundan gelen besinleri ve tükrüğün mideye geçmesin eizin verir. Yani yemek borusundan mideye doğru tek yönlü bir valf gibi çalışır. Eğer bu KÖS ün olduğu noktadaki kaslar bebeklerde olduğu gib tam gelişmemişse, buraya basınç uygulanırsa yada gevşemesine neden olacak besin yada ilaç alınırsa, bu noktavi bölge biraz aşağıda olursa yada yukarı çekilirse buranın mekanizması bozulur. Böylelikle mide içeriği yemek borusuna geçer.

Çocuk Gastroözafageal Reflü Hastalığı Nedir ?

Mideden yemek borusuna geçen (reflü olan) mide içeriğinin yukarıda belirtilen yerlere ulaşarak o bölgelerde (yemek borusu yüzeyi, yutak, ses tellerinin olduğu gırtlak, bronşlar) hasar, yangı, irritasyon oluşturması ile çocukda o bölgeye ait ortaya çıkan bulgulara “Reflü Hastalığı” denir. Ancak reflü olmasına rağmen bu bulgular her çocukda çıkmayabilir. O zaman bulgusuz reflü vardır. Ama bu potansiyel bir hastalık demektir.