ABD’de yani teknolojiyi dünyaya pazarlayan ülkede teknolojiyi reddeden tarikat Amishler’in yaşamına tanıklık ediyoruz.

Amerika’da yaşayan, Hıristiyanlığın bir tarikatı olan, teknolojinin bütün imkanlarını reddeden Amishleri (Amişleri) bulmak üzere New York’tan Pensilvanya’ya doğru yolla çıktık. İlk tanıştığımız Amish tarlada atlarla çift süren bir çocuk oldu, Pennsylvania bölgesinde.

Amishler 1525 yılında İsviçre’de ortaya çıkar. Amerika’nın 19 eyaletinde var bu mezhep üyeleri. En çok yaşadıkları yer, Pennsylvania. Amerika genelinde yaşayan Amish sayısının 1 milyon olduğu tahmin ediliyor. Genellikle birbirine yakın yaşamayı tercih ediyorlar.

Amishler Avrupa’da 18. yüzyılda bu hayat tarzlarından dolayı zulüm ve işkence görünce Amerika’ya göç ederler. Hatta onların torunlarına bu yeni ülkelerinde Pennsylvania Dutch’ları demişler. Daha sonraları Ohio, diğer iç eyaletlere ve Kanada’ya dağılmışlar.
En tutucu olanları elbiselerinde düğme yerine budak ve çengel kullanıyorlar. Giyimleri Eski Avrupa stillerine benziyor. Dini törenler evde oluyor. Cemaat dışı evlilikler ayıplanıyor ve kınanıyor. Devlet hizmetinde çalışmayı reddettikleri gibi, oy kullanmıyorlar ve askerlik yapmıyorlar. The Old Order Amish (Eski düzen Amish) diye isimlendirilen en tutucu gruplarının nüfusu yaklaşık olarak 80 bin.

Amish’ler zaman zaman diğer geniş toplum kesimleri içerisinde yaşarken zorluklarla da karşılaşıyorlar. Amish aileleri, okulda zorunlu eğitime kendi hayat tarzlarını tehdit ettiği gerekçesiyle karşı çıkıyorlar. Onlara göre lise eğitimi çocuklarının Amish geleneğini devam ettirmelerine engel olabilir. Amerika Birleşik Devletleri Yüksek mahkemesi de onların kendi dinlerini özgürce yaşama hakları bulunduğuna ve bu yüzden de zorunlu eğitime mecbur olmadıklarına karar vermiş.

Amishler geniş arazilere sahipler ve tarımla uğraşıyorlar, ekip biçiyorlar tıpkı tarihte olduğu gibi. Traktör hiç girmiyor onların arazilerine. Ama mekanik aletler kullanıyorlar. Otomobil kullanmıyorlar. Motorlu araçlar tamamen yasak. Kendilerini dünyaya yaklaştıran her şeyi ellerinin tersiyle itiyorlar. Yol üzerinde yine çalışan bir Amish çocuğa rastlıyoruz. Mekanik bir tarım aleti ile tarlayı otlardan arındırmaya çalışan bir çocuk bu,13 yaşında. Çiftçiliğe çoktan ısınmış gibi, daha çalışmaya geçen hafta başlamış olsa bile. O artık hayatı boyunca bu mesleği yapacak. Küçük çocuk mekanik tarım aletini çeken katırlarla başlamış, ilerde diğer aletleri de kullanmayı öğrenecek ve dedeleri Amishler tarihte nasıl yaşadıysa o da öyle yaşamaya devam edecek. Üzerinde yaşadığı ülke, Amerika, teknolojiyi en ileri boyutlarda yaşasa bile.

Kadın ve kızlarda başörtüsü var bu Hıristiyan tarikatında, erkelerse çoğunlukla sakallı. Tarlada çift süren babalarının yanında koşuşturan küçük kızlar da başörtülüler. Onlar bir taraftan meraklı bakışlarla bizi izlerken bir taraftan da babalarını takip ediyorlar. Babalarının peşinden çift boyunca koşuşturan küçük Amish kızları tezeklerin arasında düşmeden ilerlemeye çalışıyorlar. Normalde traktörle kullanılan dışkaranın burada atlara koşulduğunu görüyoruz.
Hayvancılık onların tarımdan sonraki en önemli geçim kaynağı. Geniş meralarda otlayan yüzlerce inek görüyoruz yol boyunca ilerlerken, Amishler’e ait arazilerde.

Evlerde elektriğin hiç girmediği Amish evlerinde elbetteki elektrikli ev aletleri deyok. Yani buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinası gibi beyaz eşyaların tamamını Amishler kullanmıyor.

Motorlu araç kullanmadıkları için bir yerden bir yere ya atla ya da faytonla gidiyorlar.

Amishlerin toplu mezarlıkları da yok, aileden biri öldüğünde evin bahçesine gömülüyor. Amishlerin Hıristiyanlığında fotoğraf ve film çekimi tamamen yasak. O yüzden kamera yada fotoğraf makinasını gören Amishler anında ortadan kayboluyorlar. Hemen kapalı kapılar arkasına gizleniyorlar.

Özetle Amishler’in amacı dünya ile ilişkiyi en aza indirerek yaşamak; bu onlara dinlerinin bir emri. Ekonomik anlamda dünyanın en ileri ülkesi Amerika’da yaşıyor, ancak yaşadıkları ülkenin sunduğu hiçbir teknolojik imkanı kullanmıyorlar. Kısacası Amerika’da 21. yy.da adeta başka bir zamanı yaşıyor, Amishler.
Dünya 21. yüzyılı yaşarken, teknoloji devi Amerika’da Amishler hayatlarını oldukça mütevazı bir şekilde sürdürmeye devam ediyorlar. Okul yüzü bile görmeyen ve teknolojinin nimetlerini ellerinin tersiyle itmiş bu insanlar kendi rızaları ile böyle yaşamaya devam ediyorlar. Çocuklarının da tıpkı kendilerinin yaşadığı gibi yaşamaları için itina gösteren Amishler, kendilerinden sonra aynen inandıkları değerleri çocuklarının devam ettirmesini istiyorlar ve onları da buna göre öyle yetiştiriyorlar. Dünya onları hayretler içerisinde seyretse bile.

***

Amerika seyahatimiz sırasında Cape Canevaral Uzay Üssü’nü de görme fırsatı bulduk. Burası Amerika’da gerçekleştirilen uzay çalışmalarının merkezi. Uzay üssünde elim bir kazaya kurban giden Columbia Uzay Mekiği’nin içine girebilir ve uzay çalışmalarının yapıldığı merkezi yakından tanıyabilirsiniz.

Diğer adı John F. Kennedy Uzay Merkezi olan üs ABD’nin Florida’nın doğu kıyısında, Canaveral burnunun kuzey batısında bulunuyor. 60’lı yılların başında kurulan merkezde hem Amerikalılar’ın tüm pilotlu uzay gemileri, hem de her türlü otomatik uzay araçları , özellikle de ABD’de yapılan tüm Ay, gezegen ve gezegenler arası sondalar fırlatılmakta.