görücü gezme geleneği - dünürcülük - yörelere göre görücü gezmek - beşik kertmesi geleneği
Oğullarının evlenme çağına geldiğini gören aileler onu evlendirmek isterler. Bir ana-babanın en büyük emeli oğullarının gününü görmek, torunlarını sevmektir. Bazı bölgelerimizde kız torunu “kavak yeli” olarak adlandırılırken oğul torunu “an balı” olarak değerlendirilmektedir (Tokat). Bu sebeple aileler bazen oğullan vaktinden evvel evlendirmeye teşebbüs ederler. İdeal yaş olan askerlik sonu beklenmeden oğullar, adeta gözleri açılmadan evlendirilirler.

Aynı günlerde doğan, bu sebeple aileleri tarafından “beşik kertmesi” dediğimiz usulle nişanlanan gençler, yine ailelerinin uygun göreceği tarihte evlendirilirler. Gençlerin, daha bebeklik çağlarında bu yolla nişanlanmalarına karşı koymaları ayıp sayıldığı gibi aileleri için de hoş olmayan durumlar yaratabilir.

Dünürcülük, hemen her bölgemizde benzer şekillerde olur. Oğlanın annesi ile akrabalardan, bazen de Komşulardan yaşlı kadınlar, ya oğullarının adım verdiği kızın evine, veya yakınlarından öğrendikleri bir kızın evine giderler. Bu ilk gidişin sebebi, kız tarafına ziyaretin uygun bir sahfasında söylenir. Bu sırada görücüler, evin kızım, “Allah’ın emri, peygamberin kavli” ile istediklerini söylerler. Kız tarafı, gelenlerin kim olduğunu öğrenmek, kızın niyetini anlamak, hepsinden de öte, daha ilk gelişte kızlarını vermemek için bazı sebepler ileri sürerler. Eğer gelenleri tanıyorlar veya kızlarının yaşı daha küçük ise uygun bir cevapla istek reddedilir. Bu arada başlıca sebep olarak kızın yaşmm küçüklüğü, önünde ablasının olduğu.daha ağabeyini evlendirmedikleri ileri sürülebilir. Eğer vermek taraftarı iseler, “Bir düşünelim” gibi bir cevapla görücülerin bir müddet sonra bir daha gelmelerini ima ederler.

Kızı görmeye gidenler, evde kızın yapması gereken işlerin iyi yapılıp yapılmadığını kontrol etmek için çeşitli yollara başvururlar. Halı, kilim, seccade altlarına bakmak en çok görülen usuldür. Ev işlerinin zamanında yapılması ve iyi bilinmesi de adaylar için lehte puan kazandırır. Görücü kadınların beraberinde getirdikleri bir çocuğu ağlatarak kıza verip avutmasını istemek veya çocuğun yumurta istediğini söyleyerek kısa zamanda pişirilip getirilen bir yumurtanın tadına bakmak başvurulan yollardan bazılarıdır.

Genç kızların görücüye çıkmaları sırasında gelenlere kahve ikram etmeleri de âdettendir. Kahveyi dökmeden getiren kızın, odaya girişi, çıkışı ve yürüyüşü görülmüş olur. Bütün bu ince eleyip sık dokumalar da bazen kafi gelmeyebilir. Kızın bedenî bir kusurunun olup olmadığı, hamama gittiği gün belli edilmeden, genellikle başka kadınlar vasıtasıyla öğrenilmiş olur.

Bütün bu safhalardan sonra kız evinden gelecek “evet” cevabı beklenilmeye başlanır. Bu cevabın alınması, kız evine yapılacak yeni bir ziyarete bağlıdır. Eğer kız tarafının gönlü varsa, “Bir de babasına soralım” gibi bekletici bir cevap verir. Eğer araya giren zamanda ya puan araştırmalar müsbet netice vermiş ve kızlarını vermeye razı olmuşlarsa bu arzularını çeşitli şekillerde oğlan tarafına bildirirler. Kız tarafı görücülere bir mendil verirse, bu “hayırlı bir cevap” olarak kabul edilir (İnegöl, Altıntaş). Kız tarafının “Allah yazdıysa olur” demesi de bir çeşit “evet” demektir (Gaziantep).

Bazı bölgelerimizde ilk gidişte kız istenmez, sadece bir ziyarette bulunulur. Gerçi evsahibi gelenlerin niyetini anlamıştır, ama usulen sorulmaz. Bazı bölgelerimizde görücüler, niyetlerini değişik yolarla evsahibine ima ederler. “Evet” cevabını almak her zaman pek kolay olmayacaktır. Bilhassa kız babalarının hassasiyeti bu hususta engel teşkil edecektir. Görücü kadınların peştemal veya çoraplarım ters giymeleri halinde kız babasımn dilinin bağlanacağı şeklindeki inanma bu hususun güzel bir örneğidir (Sürmene).

Kız görülmeye giderken, damat adayının da alınması pek nadirdir. Görücü kadınlarla giden damat adayma, gidilen yerde acı biber yedirilir. Eğer, delikanlı gözünden yaş getirmeden yiyebilirse kızı almaya hak kazanmıştır; aksi takdirde kız verilmeyecektir (Saimbeyli).