Çocuklarda İshal
 
İshalin iki önemli tehlikesi ölüm ve beslenme yetersizliğidir. Ölüm, ishal ile vücuttan çok miktarda su ve tuz kaybı sonucu meydana gelir. İshal Nedir ? İshal tanımlamasında 3 kriter göz önünde bulundurulmalıdır. 1- Kıvam : Her zaman yapılan, olağan kıvamından daha cıvık, sulu hal alması, 2 Sayı : Olağan halinden daha sık yapılması 3 Miktar: Hacim ve miktar olarak olağan halinden daha fazla olması.Bu kriterlerin birlikte bulunmaları ishal değerlendirmesinde gereklidir. Ayrıca dışkının içersinde kan, sindirilmemiş gıda artıkları, renk değişiklikleri, farklı bir koku gibi başka özelliklerin de bulunması ayrıca önemlidir.

Olağan halinden farklı olması ise en önemli kıstaslardandır. Örneğin anne sütü ile beslenen bir bebeğin günde 7-8 kez, her beslendiğinde sulu kaka yapması normal kabul edilirken, benzeri bir durum 4 yaşında bir çocuk için oldukça ciddi olarak kabul edilir.



Bu veriler ışığında ishali her zaman yapılan halinden farklı olarak dışkılamanın daha sulu, bol ve fazla sayıda yapılması halidir diye tanımlayabiliriz.



Diğer yandan ishal tek başına bir hastalık olmayıp, bir çeşit dışkılama halinin tanımlamasıdır. Bu durum bazı hastalıkların seyrinde veya başka nedenlerle ortaya çıkan bir durum olabilir, örneğin gıda zehirlenmesi, bir ilacın yan etkisi gibi. Bazen ise barsakları tutan hastalıkların ise temel hali olabilir, örneğin amipli dizanteri, kolera gibi. İshale neden olan çeşitli etkenler olabileceği gibi ishal ile seyreden bir çok hastalık da olabilir. Burada kısaca değinilecek olan konu basit ishallerde ya da ishal ile karşılaşıldığında doğru tanımlama ile doğru yaklaşım şekli konusunda bilgi verilecektir.


İshal Neden Önemlidir ?


İshalin iki önemli tehlikesi ölüm ve beslenme yetersizliğidir. Ölüm, ishal ile vücuttan çok miktarda su ve tuz kaybı sonucu meydana gelir. İshal kötü beslenen çocuklarda daha sık görülür ve daha ağır seyreder. Ayrıca ishalin kendisi de beslenme bozukluğuna neden olur. Daha önceden olan beslenme yetersizliğini daha da kötüleştirir. Çünkü ishalde su ve tuzun kaybı yanında vücuttan besin maddeleride kaybedilir. Eğer anneler yanlış uygulama olarak ishalli çocuğu beslemezlerse çocukta beslenme bozukluğu gelişebilir.


Basit bir hastalık gibi görülen ishalin öldürücü olmasının nedenlerinden birisi ishali arttıracağı endişesi ile çocuğa su ve sulu besinler verilmemesidir.


İshalden Nasıl Korunulur ?

İshal önlenebilir bir hastalıktır ve korunmak için aşağıdaki kurallara uyulmalıdır.


Çocukların beslenmesi;

Bebeklere ilk 6 ay sadece anne sütü verilmeli,

Anne sütü almayan bebeklere mama biberonla değil kaşıkla verilmeli,

Bütün yiyecekler hemen yedirilmeli, bayat-bekletilmiş yemek verilmemeli,

Sebze ve meyveler yenmeden önce temiz su ile iyice yıkanmalıdır.

Su;

İçme suyu temiz olmalı,

Sular klorlu değilse kaynatarak içilmelidir.

Genel Önlemler;

Tuvaletler temiz ve sağlıklı olmalı,

Eller tuvaletten sonra, yemekten önce mutlaka sabunla yıkanmalı,

Çöpler kapalı kaplarda toplanmalı,

Karasineklerle mücadele edilmelidir.

Bebek ve Çocuklar İçin Sağlıklı Gıdalar hazırlanmalıdır.


İshal İle Vücuttan Su ve Tuz Kaybı Nasıl Oluşur ?

Vücut normalde gereksinimi olan su ve tuzları, yiyecek ve içecekler yoluyla alır ve dışkı, idrar, terleme ve solunum yoluyla dışarı atar. Hasta ne kadar çok sulu dışkı yaparsa o kadar fazla su ve tuz kaybeder. İshalle birlikte görülen kusma da bunu arttırır. Vücuttan su ve tuz kaybı bebek ve çocuklarda, hava sıcak ise hastanın ateşi varsa daha hızlı oluşur.


İshalli Çocuk Nasıl Tedavi Edilir ?

Çocuğun su ve tuz kaybından korunması, evde ve ayakta tedavisi için aşağıdaki 3 ana kurala uyulmalıdır.
1- Çocuğa normalde içtiğinden daha fazla su ve diğer içecekler verilmelidir.Toplumumuzda ishali olan çocuklar yiyecek ve özellikle su verilmemesi yanlış ve yaygın bir uygulamadır. Eğer çocuk anne sütü ile besleniyorsa, anne sütü kesilmemelidir. Çocuğa evde kolayca hazırlanabilecek az şekerli çay, şeftali ve elma suyu, ayran verilmelidir 2- Çocuğun beslenmesine devam edilmelidir. İshali olan çocuğa yemek vermemek veya az vermek beslenme yetersizliğine neden olur, ya da beslenme yetersizliği varsa daha da kötüleşir. Bu nedenle ishalde çocuğun beslenmesine önem verilmelidir. Dört aylık ve daha büyük çocuklarda ishal süresince pirinç lapası, yoğurt, haşlanmış patates, şeftali ve elma püresi, sütü iyi pişmiş yağsız et gibi gıdalar verilmelidir. Ancak tek öğünde fazla miktarda beslenme bağırsak hareketlerini arttırabilir. Günlük ihtiyacı 5-7 öğüne bölünerek verilebilir, hatta ishal durduktan sonra bir hafta süreyle günde bir öğünfazla yemek verilmelidir.3- Vücuttan su ve tuz kaybı belirtileri izlenmelidir. İshal tedavisi süresince çocuk dikkatle izlenmelidir. Sulu kaka, susuzluk, cildi iki parmak arasında sıkıp bırakınca eski haline dönmemesi, bıngıldakta çöküklük, göz kürelerinde çökme, kilo kaybı, iştah kaybı, kusma, bulantı, bilinç kaybı, havale gibi belirtilerden biri görülürse, ishal 24 saatten fazla sürerse dışkıda kan görülürse veya ateş yükselirse vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.