Hamileler oruç tutmalı mı?

'Hamile olsam da oruç tutacağım' diyen anne adaylarının, Medical Park Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Akif Karan'ın sözlerine kulak vermelerinde fayda var:

SICAK HAVA RİSKİ
Oruç tutmaları riskli olan gruplardan biri de hamilelerdir. Sıcak havalarda oruç tutmak, riski daha fazla artırmaktadır. Sağlık durumunda herhangi bir sorun yaşamayan hamileler ancak doktorları izin verdiği taktirde oruç tutabilirler.

KALORİ İHTİYACI
Hamilelerin kalori ihtiyaçları arttığı için daha sık acıkırlar. Açlık durumunda hamilelerin kan şekerleri daha kolay düşer. Bu durumda vücut enerji kazanmak için yağları kullanır; yağların yakılması ile 'Keton cisimleri' denilen maddeler oluşur. 'Keton cisimleri' anne ve bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Gebelerin sık aralıklarla ve az miktarlarda besin alması, dengeli beslenmesi, yeterli mineral ve vitaminleri alması gerekir.

ERKEN DOĞUM
Ramazan ayı giderek daha sıcak mevsimlere denk gelmektedir. Çevre sıcaklığının da artması ile vücut daha kolay susuz kalabilir. Susuzluk durumunda kan basıncı düşer. Bu, bebeğin dolaşımını olumsuz etkiler. Vücudun su dengesini korumak için devreye giren hormonlar erken doğuma sebep olabilir.

TOK OLUN
Hamilelerin sahurda seçtikleri besinler; yüksek enerji içeren ve kolay hazmedilebilen besinler olmalıdır. Peynir, çavdar veya kepekli ekmek, yumurta veya sütlü sebze çorbaları gibi...
Oruç erken doğum riskini artırıyor

Hamilelikte az az ve sık sık beslenmek gerektiğini söyleyen uzmanlar, oruç tutmanın gebeler için sağlıklı bir seçim olmadığı görüşünde.

“Bebeğimin daha sağlıklı gelişmesi için çok yemek yemeliyim” düşüncesi hemen her hamile kadının aklındaki düşüncedir. En büyük hata burada başlar" diyen Memorial Hastanesi Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü'nden Op. Dr. Figen Taşer Güney, hamilelikte oruç tutmanın neden iyi bir seçim olmadığını şöyle anlatıyor:

Bu dönemde beslenmenin temeli az miktarda ve sık aralıklarda gıda alımıdır. Ana besin gruplarının gün içinde dengeli dağılımı önem taşır. Gebelik sürecinde artan protein, enerji, vitamin ve mineral ihtiyacı göz önüne alınarak beslenme programı bu şekilde hazırlanmalıdır.

SIVI DENGESİ ÖNEMLİ
Gebelikte bol sıvı alımı önemlidir. Yeterli miktarda su alınmaması ve bağırsak hareketlerinin de gebelik öneminde azalması sebebiyle kabızlık ve buna bağlı olarak hemoroid (basur) eğiliminin artmasına neden olur.

Az sıvı alımı ayrıca idrar yolu enfeksiyonlarının gelişimine de neden olabilir. Dehidrasyon (vücudun susuz kalması) durumunda salgılanan bazı hormonlar, rahim kasılmalarına sebep olarak, erken doğum riski oluşturabilmektedir.

DENGELİ BESİN DAĞILIMI
Hamilelik döneminde protein, karbonhidrat, vitamin ve mineral gibi temel besin maddelerinin gün içinde dengeli değişimi sağlanmalıdır. Ana öğünler dışında ara öğünler oluşturulmalı, sık aralıklarla az miktarda gıda alınmalıdır. Gebelikte sağlıklı beslenmenin temeli budur ve oruç tutulduğunda bu mümkün olamayacaktır.

UZUN AÇLIK BULANTI VE KUSMAYI ARTIRABİLİR
Hamilelikte vücutta gebelik hormonları ve karında büyüyen rahmin oluşturduğu baskı nedeniyle, mide–bağırsak sistemi (Gastroentestinal sistem) ile ilgili problemler yaşanır. Gebeliğin ilk aylarında artan gebelik hormonu etkisiyle bulantı ve kusma şikayetleri sıktır. Kusma sık olursa elektrolit kaybına yol açarak halsizliğe neden olur. Bu nedenle hamileliğin ilk aylarında sık aralarla kuru gıda alımı önerilir.

Kraker, peynirli tost, leblebi mideyi rahatlatabilir. Kusma nedeniyle potasyum kaybı olur. Bu nedenle muz, üzüm, kuru kayısı ile bu potasyum kaybı önlenmeye çalışılır. Bu dönemde nadiren hastanede serum ile tedaviye ihtiyaç duyan anne adayları da olmaktadır. Oruç, özellikle ilk aylarda yaşanan bu durumu daha da artırabilir. Mide boş kaldığı için bulantı ve kusmalarda artma görülür.

Gebelikte hormonların etkisiyle bağırsak hareketleri yavaşlar. Midenin boşalma süresi uzar. İftarda birden yemek yenmesi ile birlikte hazımsızlık ve şişkinlik şikayeti oruç tutan anne adaylarında daha fazla görülür.

Hamilelikte hem bağırsak hareketlerinin yavaşlamasına bağlı gelişen kabızlık, hem de karın içi basınç artışı, hemoroid (basur) oluşumuna yol açabilir. Bu nedenle anne adaylarının bol sıvı (özellikle su) alımı ve posalı gıda (meyve-sebze) tüketmesi önemlidir.

ERKEN DOĞUM RİSKİ ARTAR
Oruç nedeniyle az sıvı alınması rahim kasılmalarına neden olabilir ve erken doğum riski ortaya çıkabilir. Su, gebeliğin devamında önemlidir. Gebelikte idrar yolu enfeksiyonları da sık görülür. Bol sıvı alımı idrar çıkışını artırır. Bu durum idrar yolu enfeksiyonlarından korunma ve tedavide de önemlidir.

Anne adayının oruç nedeniyle gün içinde yeterince sıvı alamaması zaman zaman tansiyon düşmeleri ve hatta bayılmalara neden olabilmektedir. Gün içinde sıvı alınamaması annenin kan hacmini azaltacağı için bebeğin idrar çıkışı da azalır ve bebeğin içinde bulunduğu kesenin suyu azalabilir.

METABOLİZMA YAVAŞLAR, KİLO ALIMI ARTAR
Oruç tutan annelerde bebek hareketlerinin azaldığı gözlemlenmiştir. Dolayısıyla bazen bebeğin iyilik halini gösteren hareketlerinin azalması, tanıda yanılmalara yol açabilir.

Oruç tutan annelerde daha fazla kilo artışı olabilir. Metabolizma hızı açlığa bağlı olarak düşer. Az kalori harcanır ve akşamları aşırı yemek alımı, kilo artışı ve hatta gebelik şekeri riskinin ortaya çıkmasına neden olabilir.

EMZİRME DÖNEMİNDE DE DİKKAT!
Sadece gebelik değil emzirme döneminde de annelerin, özellikle bebeğin tek besininin anne sütü olduğu ilk aylarda beslenmelerine dikkat etmeleri ve özellikle bol sıvı almaları önemlidir. Bu dönemde annelere vitamin takviyesi de önerilmektedir. Oruç tutulması sıvı alımının az olmasına bağlı olarak sütün azalmasına neden olacaktır. Sütün azalması ve besin değerlerinin azalması belki de bebekler için ek mama takviyesine neden olacaktır.

Bu nedenle gebelik ve emzirme döneminde oruç tutulması önerilmez. Annelerin bu riskleri bilerek karar vermeleri ve mutlaka doktorlara danışmaları gerekmektedir. Ek tıbbi problemi olan (Yüksek tansiyon, gebelik şekeri vs. ) annelerin kesinlikle oruç tutmamaları gerekmektedir.

MUTLAK ORUÇ TUTMAK ANNE ADAYLARINA ÖNERİLER
Gündüz saatlerinde mümkün olduğunca dinleninİftar ve sahur arasında, gıdaları dengeli şekilde dağıtın, sık aralıklar ve küçük porsiyonlarla protein, karbonhidrat ve bol sıvı alınKızartma gibi sindirimi zor, çok şekerli, tuzlu ve yağlı gıdalardan uzak durunAra öğünler için meyveyi tercih edin (Ama ölçülü bir şekilde!)Sahuru ihmal etmeyin. Sahurda az yağlı - hafif gıdaları tercih edin. Yemek yedikten sonra hemen yatmayın.