Anne-baba olarak gerektiğinde hayır diyebilmeniz çocuğunuzun, kişilik sahibi, sorumlu,özgür ve becerikli bir insan olmasına olanak sağlar.

Engelleme, bütün isteklerinin karşılanmasının yarattığı anlık sevinçlerden vazgeçebilmeyi öğrenmek zorunda olan çocuğun psikolojik ve duygusal gelişiminde önemli bir deneyimdir. Düşündüğünüzün aksine, engelleme, küçük düşürme anlamına gelmez.
Kabul edilmiş sınırlar, incitmekten çok güven verir. Küçük çocuklar sınırların olduğu ortamlarda rahat ederler. Neyi yapıp yapamayacaklarını bilirler ve sanıldığının aksine, kendisine "hayır" denilmesi çocuğu rahatlatır.

Yaşanılacak krizlerde önceden alınan kararları korumak, öfkesine geçit vermemek ona başlangıçta verilebilecek en iyi işaretlerdir. Buna karşın sinir krizlerinin ve çığlıklarının kendisini amacına ulaştırdığını hisseden çocuk, konulmuş sınırların yokluğunda daha çok çaresiz ve tedirgin hisseder. Onun ihtiyaçlarını anlamak, her şeyi yapmasına izin vermek anlamına gelmez.

Hayır demek nasıl öğrenilir?

Öncelikle, koşulsuz toplumsal yasaklar (ana baba ile uyumak, başkasını yaralamak, kendi kendine kötülük yapmak...) ile her aileye özgü kuralları (televizyon seyretmek, yemek yemek ya da yatma saati. . .) iyice ayırt edin kafanızda. Toplumsal yasaklarda kesinlikle ödün vermeyin. Yalnız kriz esnasında değil, sürekli hatırlatın çocuğunuza bu yasakları. Ardından şu basit formülü ekleyin: "İster kabul et ister etme ama bu yasak" ve tekrarlayın: "Sana bunu daha önce de söyledim" Bu formül, yasakları gerçek birer işaret noktası haline getirmeyi sağlar.

Ailenizdeki geçerli kurallardan da yalnızca uzun süre uygulayabileceğinizden emin olduklarınızı ilan edin ve bunları çocuğunuzun yaşına, ihtiyaçlarına ve kişiliğine göre uygulayın. Belli noktalarda şüpheleriniz mi var? Bir uzmaana danışmaktan çekinmeyin. Sizler, birer ana baba olarak kesin kararı verseniz bile profesyonellerin çoğu zaman çocuğun ihtiyaçları üzerine parlak fikirleri olabilir.


Ceyda Cecan Karakuş Uzman Klinik Psikolog