Kornea nakli nedir? Zararı varmıdır?

Yanlış bilgiler kornea bağışından uzaklaştırıyor

Kornea nakli sırası her geçen gün artarken, yılda yapılan kornea nakli sayısı artmamak bi yana azalıyor. Kornea nakli konusunda yanlış bilgiler nedeniyle Göz Bankalarına kornea bağışından korkuluyor. Oysa kornea naklinde göz tamamen alınmıyor...

1800’lü yıllarda konuşulmaya başlanan ve ilk kez 1900’lü yılların başında gerçekleştirilen kornea naklinin Türkiye’de uygulaması 1935 yılına rastlıyor. Kornea nakli açısından çok önemli olan Göz Bankası ise Türkiye’de 1957’de Ankara Üniversitesi’nde Vehbi Koç tarafından kuruldu. O günlerden bu yana pek çok kişi için umut olan Göz Bankacılığı’nda bilgi eksikliği nedeniyle şu anda bağış sayısı çok az.

Yeditepe Üniversitesi Göz Hastanesi’nden Yrd. Doç. Dr. Canan Aslı Utine, Türkiye’de yaklaşık on bin hastanın kornea beklediğini belirtiyor. Dr. Utine, “Elde edilen kornealarla yılda ancak 2 bin civarında kornea nakli yapılabiliyor. Kornea nakli konusunda yanlış bilgiler nedeniyle kornea bağışından korkuluyor. Oysa kornea naklinde göz tamamen alınmaz. Bu işlem aslında sadece gözün ön kısmındaki saydam camsı tabaka olan kornea dokusunun naklidir. Nakil için, halk arasındaki yanlış inanışın aksine, ölünün gözü bütünüyle alınmamakta, sadece nakilde kullanılan kornea tabakası alınmakta, göz bütünlüğünde herhangi bir değişiklik oluşturulmamaktadır. Ölüm gerçekleştikten sonra mümkün olan en kısa sürede alınan ve özel ortamda saklanarak canlılığı korunan kornea, yine en kısa sürede nakledildiğinde, alıcı göze uyum sağlamakta ve görme sağlamaktadır. Çocuk hastalarda, kornea naklinin vakit kaybetmeden yapılması, göz tembelliğinin aşılabilmesi için kritik önem taşımakta” dedi.

YILDA YAPILAN KORNEA NAKLİ SAYISI AZALIYOR
Dr. Canan Aslı Utine kornea nakli bekleyenler için göz bankacılığındaki kornea sayısının artması gerektiğini vurguluyor:
“Yılda yapılan kornea nakli sayısı artmamakta, hatta azalmaktayken; kornea sırasına giren hasta sayısı her geçen gün artmaktadır. Bu hastalara kornea nakli yapıldığında görme düzeyleri artacak, bakıma muhtaç kişiler yerine üretebilen ve topluma yararlı kişiler olabileceklerdir. Bunun, sadece o kişiler için değil tüm toplum için önemi açıktır. Kornea nakli sayısının artırılması için tüm göz bankalarına bağlı hastanelerdeki doktor, personel ve halk bilinçlendirilmeye çalışılmaktadır.”

“KORNEA ALIMI YETKİSİ SADECE GÖZ BANKALARINDADIR”
1979’da çıkarılan Türkiye’de Organ ve Doku Nakli Yasası olarak bilinen 2238 sayılı “Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun”da tedavi, teşhis ve bilimsel amaçlarla organ ve doku alınması, saklanması, aşılanması ve nakline ilişkin esasların vurgulandığını ve aksine bir vasiyet ya da beyan yoksa korneaların ölülerden izinsiz alınmasına imkan verdiğinin altını çizen Dr. Utine, göz bankası kanunuyla ilgili de şunları ekliyor:
“ 2005 yılı sonunda Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılan 13 göz bankası mevcuttur. Göz bankaları yönergesi ve yeni Türk Ceza Yasası ile kadavradan kornea alımı yetkisi sadece göz bankalarına tanınmıştır. Göz bankaları ve çalışanları dışındaki kurum ve kişilerin kornea alımı, saklanması ve dağıtımı yapması ile, bankalardan edinilmemiş korneaların nakledilmesi eylemleri suç sayılmaktadır. Aksine bir beyanat yoksa göz bankaları yasal olarak kadavradan izinsiz kornea alma yetkisine sahiptir. Bu yasal düzenleme, göz bankalarının daha geniş doku kaynaklarına ulaşmasını kolaylaştırmaktadır. Mevcut yasal düzenlemelere aykırı eylemler 5237 sayılı (Yeni) Türk Ceza Kanununun “Organ ve doku ticareti” başlıklı 91. maddesine göre hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. ”