ARTIK, coğrafi olmaktan çok ideolojik bir kavram olan Batı, neredeyse bütün ülkelerin gözlerini diktiği "büyülü bir merkez" konumunda. Kalkınma adına önerdiği sanayileşme, bürokratikleşme ve tekniğin sınırsız kullanımı itirazsız kabulleniyor; yaşam tarzına dönüşen "tüketim" insanların tek amacı sayılıyor.


SERGE LATOUCHE ise bu büyüden kendini kurtararak dünyanın Batılaşması ile birlikte yaşam tarzlarının birörnekleştiğini, düş gücünün standartlaştığını, kültürün yerini kalkınmanın aldığını söylüyor ve bu sürecin tehlikelerine dikkat çekiyor. Ona göre Batı merkezli haberler, gözteriler, modalar, ahlaki değerler, siyasal yasalar, kitle iletişim araçlarıyla bir anda bütün dnyayı abluka altına alıyor; ekonomi-politik, "dinler dışı bir din" haline gelerek sınırsız üretim, başarı ve tüketim hırsı bütün dünyaya pompalanıyor; evrensellik adına insanların yüzyıllardır edindikleri kültürel kimlikler yok ediliyor; gerçek anlamda "çoğul insanlık arayışı" giderek totaliterleşen Batı yüzünden tehlikeye giriyor.


LATOUCHE bu tehlikeye karşı bize "kısır bir içe kapanışa başvurmadan, dünyadaki büyük gelişmelere de kör kalmadan, gerçek anlamda farklı kültürel kimliklerden oluşan çoğul bir evrensellikten yana olma" çağrısı yapıyor.

--------------------------------------------------------------------------------

İlkel bir toplumda, birisi için "kültürlü değildir" demenin bir anlamı yoktur. Bu, geleneksel toplumlar için de büyük ölçüde geçerlidir. Konumu ne olursa olsun, topluluğun her üyesi, çeşitli etkinlikleriyle (beslenme, tapınma, oyun) grubun deneyimine anlam veren simgesel sistemlerle bütünleşir. Söylenceleri ve törenleri, dansları ve müzikleri bilmesi, onun topluluğa ait olduğunun ve kabul edildiğinin sonucu ve işaretidir.

Özellikle de bu sonuncusu isteğe bağlı bir eğitim değildir. İnsan, eğitimsiz ama kültürlü olabilir. Sözellik ve tekniklerin görece basitliği, kültürel yaratıların üreticileriyle tüketicileri arasındaki mesafeyi azaltmaktadır. Gösteri toplumunun tam tersine, toplumsal olanın üretimi herkesin işidir; bütün üyeleri için aynı biçimde olmasa da herkesin katılımı istenir.

Maddi uygulamanın giderek anlamını yitirdiği ve yalın bir işleve indirgendiği modern toplumda, kültürel kültür bir bilgiler mirasından ve bu mirasa bağlı yapıtlardan oluşur; sanatları ve bilimleri, teknik bilgiyi ve estetik heyecanları içerir. Artık yaşama anlam kazandıran simgesel bir sistem değil, ayırıcı işaretleri seçen bir kod söz konusudur. Bu kültür, kimilerince edinilir, kimileri de ondan yoksun kalabilir.

Modern toplumda genelde insanlar az çok eğitimlidir ve nüfusun büyük bölümü öz uygarlığının çoğu "kültürel" üretiminden habersizdir. Bunlar büyük ölçüde entellektüel kültürden yoksundur. Batılılaşma, Üçüncü Dünya halklarını kendi kültürlerinden kopararak onları entellektüel kültürden de yoksun kitlelere dönüştürmektedir. Kendi kültürlerine yabancı, edilgen tüketiciler için bu kültür bir mizansendir.

Garaudy'nin formülüne göre madem kültür "Bir lüks ya da basit bir estetik haz değil insanın 'çevresinin' yol açtığı sorunlara bulduğu bir çözümler bütünüdür", ekonomi değilse bile, zenginliklerin üretimi, dağılımı ve tüketimi pekalâ kültürün bir parçasıdır. Eğer her insan topluluğu yaşamın meydan okumasına kendine özgü bir cevap veriyorsa, kuramsal olarak "Batılı kültürde" "azgelişmiş" adını verdiğimiz kesimin sorunlarını çözme biçimi kadar kültür olacaktır.Kültür kişinin sorununa bir cevapsa, tıpkı kişi gibi sonsuz bir çeşitlilik içerir; cevap düzeyleri sayısız olabilir. Ve alanların ve düzeylerin kesişmeleri sınırsız sayıda çözüm üretebilir. Dinsel kültür, estetik kültür, beslenme kültürü, giyinme vb. kültürü vardır yerel kültür, bölgesel kültür, ulusal kültür vardır... Bir Hıristiyan kültür alanı, bir İslâm kültürü, bir Budist kültür vardır...

Dünyanın Batılılaşması - Ayrıntı Yayınları - (s.54-58)

Link: www.webcanavari.net