Erciyes Üniversitesi Tıp  Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emel Köseoğlu, son  yıllarda yapılan araştırmalarda vitamin B12 ve folik asit eksikliğinin  homosistein denilen maddenin vücutta fazlalaşmasına yol açtığının tespit  edildiğini, bu maddenin fazlalaşmasının sinir hücrelerine zarar vererek demansa  (bunama) neden olduğunu bildirdi.
 
Prof. Dr. Köseoğlu, ”Patogenez Alzheimer Hastalığı ve Vasküler Demans”  adlı, ABD’de yayımlanan iki kitapta yer alan, vitaminlerin Alzheimer hastalığı ve  demans üzerindeki etkisini konu alan makalesiyle ilgili olarak  bilgi verdi.
 
Genel olarak 65 yaş üzerindeki kişilerin yüzde 10′unda demans görüldüğünü  belirten Köseoğlu, Türkiye;de yeterli çalışma olmamasına rağmen yaklaşık 250 bin  demans hastası olduğunun tahmin edildiğini söyledi.
 
Köseoğlu, demansın en sık görülen nedeninin alzheimer hastalığı olduğunu  ifade ederek, sistemik risk faktörlerine bağlı olarak beyinde gerçekleşen  vasküler (damarsal) olayların da sık görülen demans nedenleri arasında yer  aldığını kaydetti.
 
Demansın yaşam kalitesini bozarak bakıma muhtaç hale getirdiğini, ölüme  neden olduğunu belirten Prof. Dr. Köseoğlu, şöyle konuştu:
 
”Çağımızda çevresel kirlenme, yaşam süresinin uzaması, vasküler ve  metabolik hastalıkların artması gibi nedenlerle demans hastalığı önemli bir  toplum sorunu haline gelmiş durumdadır. Önümüzdeki 50 yılda dünyada hasta  sayısının üç kat artarak 75 milyona ulaşacağı düşünülüyor. Bu yüzden hastalığın  tedavisi kadar korunma konusuna da önem vermek gerekiyor. Bu bağlamda vitaminler,  vücuttaki birçok biyokimyasal olayda görevli oldukları için dikkati çekmiştir.”
 
Köseoğlu, birçok çalışmada vitamin eksikliğinin demansa neden olduğunun  belirlendiğini ancak demans hastasının beslenme düzeninin değişip daha az  vitaminli yiyecekler almış olması sonucu da vitamin eksikliği gelişmiş  olabileceğini söyledi.
 
A, C ve E vitaminlerinin antioksidan olduğunu belirten Prof. Dr.  Köseoğlu, şunları kaydetti:”Antioksidasyon sinir hücrelerinin korunması ve fonksiyonlarının  düzeltilmesinde faydalı bir mekanizmadır. Bu vitaminlerin kan seviyeleri ile  demans arasındaki ilişkisi pek çok çalışmada saptanmıştır. İzlem periyodu ile  yapılan çalışmalar yeterli sayıda ve nitelikte değil. Fakat genellikle bu  vitaminlerin tedaviden çok önlemede etkili olduğu şeklinde sonuçlar var. Bazı  yayınlar bu vitaminlerin hap şeklinde takviyesinden ziyade diyetle birlikte  alınmasının doğru olduğunu bildiriyor. Bu durum vitaminlerin meyve ve sebzede  daha çeşitlilik göstermesi ve vitaminlerin meyve, sebzenin içindeki flavonoid  gibi başka maddelerle etkileşmesine bağlanıyor.”
         
K vitamini eksikliği
Sinir hücresinin metabolizması ve işlev görmesi için B vitaminlerine  gerek duyduğunu söyleyen Köseoğlu, ”B vitaminlerinin pek çok çeşidi var.  Bunların hepsi sinir fonksiyonları için gerekli ama içlerinde vitamin B12 ve  folik asit, üzerinde en çok araştırma yapılanlarıdır. Son yıllarda bu  vitaminlerin eksikliğinin ayrıca homosistein denilen maddenin vücutta  fazlalaşmasına yol açtığı tespit edilmiştir. Bu maddenin fazlalaşması sinir  hücrelerine zarar vererek demansa sebep olmaktadır” diye konuştu.
 
Prof. Dr. Köseoğlu, yaşlılarda yüzde 3-60 vitamin B12 eksikliği, yüzde 30  folik asit eksikliği görüldüğünü belirterek, şunları kaydetti:
 
”Plasebo kontrollü çalışmaların sonuçları birbiriyle çelişkili. Bu  vitaminlerin demansı önlediği ve tedavisinde işe yarayabileceğine dair ciddi  çalışmalar da var. 60 yaş üzeri, homosisteini yüksek, vitamin B12′si normal 800  kişi üzerinde yapılan çalışmada, folik asit alan kişilerin plasebo alanlara göre  üç yıl sonunda bilişsel fonksiyonlarının daha iyi olduğu gözlemlenmiş.”
 
Köseoğlu, son yıllarda K vitamini eksikliğinin de demansa sebebiyet  verebileceği üzerine hipotezler oluştuğuna dikkati çekerek, ”Vitamin K eksikliği  de yaşlı kişilerde sıkça görülen bir durum. Bu konuda da çalışmalar yapılması  planlanıyor” dedi.
         
Multivitamin haplarının etkisi
Multivitamin haplarının demans ve bilişsel işlevler üzerine etkisinin de  ayrı bir merak konusu olduğunu kaydeden Prof. Dr. Köseoğlu, şunları söyledi:
 
”Bu preperatların sağlıklı kişiler üzerine etkisiyle ilgili yapılmış iki  çalışma var. Biri sağlıklı 220 yaşlı kadında yapılmış. Altı aylık multivitamin  hapı kullanımı sonrası, öncesine göre bilişsel işlevlerde anlamlı bir fark  görülmemiş. Bu çalışmanın izlem süresinin yetersiz olduğu düşünülüyor. Bir diğer  çalışma yaşlı 910 sağlıklı kadın ve erkek üzerinde yapılmış. Bunların yarısı  vitamin hapı, yarısı plasebo aldığında, multivitamin preparat kullanan bazı  grupların (75 yaş üzeri ve iyi beslenemeyen gruplar) bazı testlerde bu
kullanımdan fayda gördükleri gözlendi. Az sayıda alzheimer hastası üzerinde  gerçekleştirilen çalışmalarda ise multivitamin haplarının bilişsel fonksiyon,  duygu durumu ve günlük fonksiyonlar açısından hastalara fayda sağladığı tespit  edilmiş. Konuyla ilgili  daha fazla hasta üzerinde çalışma yapılması  gerekiyor.”