Çay tiryakilerince, Türkiye'de olduğu gibi dünya'da da siyah çay  ve  yeşil çay tanınır, oolong çayının ise görülmese de bir duyulmuşluğu vardır. Beyaz çay ise pek değil neredeyse hiç bilinmeyeni. İlk duyanlarda önce bir inanmamazlık sonra bir hayret uyanmaktadır. Siyah, yeşil, oolong ve beyaz çay çeşitleri arasında en esrarengizi en bilinmeyeni beyaz çay desek yeridir. Bu arada beyaz çayın dem renginin de diğerlerinden farklı olduğunu söylemeye gerek yok tabi..

Beyaz çayı bilen ve hala kullanmakta olan tüketicilerinde hala bir teredüt var, beyaz çayı içecekmiyim, yüzümemi süreceğim, yoksa tedavi içinmi kullanacağım?

Doğrusu üç soruya da evet cevabı vermek mümkün. Bu arada kozmetikçileri beyaz çay kullandıkları losyon ve banyo ürünleri 2002 yılından bu yana satış raflarında yerini almaya başladı.

Beyaz çay geleneksel olarak Çin'in Fujian bölgesinde yetiştirimektedir. Çin'in diğer bölgelerinde  rastlanmıyor. çok ender olarak Hindistan'ın bazı bölgelerinde ve Seylanda üretimi var. 1100 yılında İmparator Hui Tsung zamanından beri biliniyor ve sadece imparator ve yakınları için özel olarak üretiliyordu. İmparator için  beyaz çay içme keyfi Moğolların sarayını işgal ederken bile bozulmayacak  kadar önemliydi.

Şu anda dünyada 600-800 ton civarında beyaz çay üretimi yapılmaktadır. 2 yıl içinde yalnızca Fujian bölgesinde üretim 3.000 tona çıkacaktır. (

Mevcut üretici ülkeler arasında  Çin, hindistan, Kenya, Sri Lanka ve Viet Nam gelmektedir.  (

   

   Nasıl Toplanır?    

   


Beyaz çayda diğer çaylar gibi aynı çay ocağından toplanır.

Yapraklar açmadan, tamamen tomurcuk iken toplanır. Tomurcuklar tüylü, sanki beyaz saçı andırır bir görünüştedir.  Bazıları gümüşi bazıları ise altuni renktedir. Gümüş ve altın iğnelere benzerler.  Çok dikkatli ve tabiki elle hasat edilirler. Bir çay toplayıcısı günde 3000 tomurcuk toplayabilmektedir. Buda yaklaşık 1 kilogram civarındadır. Bu arada fiyatı hemen hemen altın gibidir, yılda en fazla bir kaç gün toplanabileceği de bir yana. Tabi bu top seviyede yapılacak beyaz çaylar içindir.

Her ne kadar her sürgünde bu tomurcukların toplanması mümkünse de en değerli olanı; ilk sürgünün ilk günlerinde toplananıdır. Yağmurlu havalarda ve sabah çisesinde toplanmamalıdır.

Hindistanda haftanın her günü olmak üzere Mart ayından Kasım ayına kadar  tomurcuk toplanmaktadır.

Ancak, beyaz çay yalnız tomurcuklardan olur diye bir şartta yoktur.
Beyaz çay, tomurcuk ve bir yapraktanda olur. Hatta iki yaprak ve bir tomurcuktan -ikibuçuk yaprak-  yapraktanda olur. Tabi bu çayın toplandığı sürgüne ve ülkesine göre değişebilir. (


      
   

   Nasıl Üretilir?    

   

Beyaz çay yeşil çaya benzer, üretim aşamasında çok az işlem görür ve hiç okside olmaz.

Beyaz çay üretiminde sadece iki aşama vardır, soldurma ve kurutma.

Çaylar iç mekanda serilir sadece ortamdaki doymuş havayı uzaklaştırma suretiyle ortam sıcaklığında hava ile soldurma ve ve kurutma işlemi yapılır.

Soldurma ile birlikte kurutma işlemi bir kaç günü alacak şekilde olması en idealidir. Süre problemi yoksa; oda sıcaklığında 24 saat soldurma yeterli olabilmektedir. Soldurma sıcaklığını artırmak süretiyle bu süre kısaltılabilir. Ancak soldurma sıcaklığını 35ºC üstüne çıkarmaktan kaçınılmalıdır. Soldurma da hedef yaş çay daki nem oranını %55'lere düşürmektir.

Düşük sıcaklıklar daha iyi sonuçlar vermektedir. 45-50ºC ideal kurutma için tavsiye edilir. Kurutma işlemine nem oranı %2-3 olana kadar devam edilmelidir. Paketleme işleminden önce bir müddet beklenmeli bu beklenme esnasında nem oranının %5'i aşmamasına özen gösterilmelidir.

Kurutma işleminin hızlandırılması istendiğinde, sıcaklığın 80ºC'yi aşmaması önerilir.

Kuruçaydaki nem oranının %5'ler seviyesinden daha düşük oranlara düşürülmemesi tavsiye edilir.

Beyaz çay eğer çok sıcak ortamda soldurulursa kırmızımsı, çok soğuk ortamda soldurulusa siyahımsı renk alır.

Sitimle şok soldurma, kuru hava  ile soldurma ve  bazende güneşte kurutmada uygulanmaktadır. Farklı sistem, serme kalınlığı ve derecelerde soldurma ve kurutma süreleri uzalıp kısalabilmektedir.

“Flowery Pekoe” “Silver needle”, “White Peony”, “Kung Mee” ve “Shou-mee”.  olarak beyaz çay Çin'de sınıflandırılmaktadır.
      
   

   Nasıl Demlenir Nasıl İçilir ?    

   


Genelde beyaz çay oldukça hafiftir onun için demliğe veya bardağa yeteri kadar çay eklediğinizden emin olmalısınız. Aynı çayı peş peşe olmak şartıyla üç kere demleyebilirsiniz. Ancak ilk demlemedeki 6 dakikalık süreye her bir yeni demleme için ilave 2-3 dakika eklemelisiniz.

Demde kullanılacak su (70-80 C) olmalıdır. Kesinlikle suyla birlikte kaynatılmaması gerekir. Diğer bir ifadeyle siyah çay için kullanılan  sudan daha düşük sıcaklıkta olmalıdır. Bir başka ifadeyle kaynamış suyu 1-2 dakika dinlendirmek gerekir.

Beyaz çayı hafifi yemeklerden sonra tercih etmelisiniz. Baharatlı yemeklerden sonra içerseniz lezzetine varamazsınız. Yeşil çayların çoğunda otsu bir tat varken, beyaz çayda kavunu  andıran hoş  bir tad vardır. İdeal dem rengi solgun sarıdır.

Eger içeceğiniz beyaz çay tek içimlik poşetler (sallama) halinde hazırlanmış ise, sadece 30-60sn arasında sıcak suda bekletilmelidir. Daha fazla bekletilmemelidir.

      
   
   

   Beyaz Çay ve Sağlık    

   


Eğer çayı sağlık için içiyorsanız, beyaz çayla ilgilenmelisiniz. Beyaz çay  diğer çay çeşitlerine göre daha fazla etkin madde içerir. Bu ise yalnızca tomurcuklardan üretilmesinden kaynaklanmaktadır.

Çay çeşitlerine göre beyaz çayda daha az kafein vardır. Siyah çayda bir fincanda bu 40mg, yeşil çayda 20mg iken beyaz çayda 15mg'dır.

Bazı çalışmalar beyaz çayın kanser mücadelesinda yeşil çaydan daha fazla antioksidan (7) ihtiva ettiğini ortaya koymaktadır. Bu oranın 3 misli olduğu  tespit edilmiştir.

Oregon State Universitesi Ulusal Kanser Enstitüsü araştırmacılarına göre çay kanserle mücadelede en kuvvetli potensiyele sahiptir. Araştırmacılar 29 Mart 2000'de American Chemical Society'nin ulusal bir toplantısında ilk araştırmalarını ortaya koydular.(9)

Araştırmacılar, üretim aşaması çayın kanserle mücadelesinde bir rol oynadığını düşünüyorlar. Burada anahtar rolü polifenoller üstleniyor. Roderick H. Dashwood  polifenollerin çoğunun yeşil çay, siyah çay ve oolong çay üretiminde oksidize veya yok olduğunu belirtirken özetle:

"Teorimiz, beyaz çayın yeşil çaydan daha yüksek polifenole sahip olduğunu ve bu yüzden daha yararlı", olduğunu ileri sürmektedir. Kimyasal analiz sonuçlarını teyit etmektedir. Beyaz çay yeşil çay gibi aynı polifenolleri ihtiva etmektedir, fakat fark oran olarak daha yüksek olmasındadır. Bu da beyaz çayın kanserle mücadeleki potensiyel  gücünü artırmaktadır. Beyaz çay aslında insanları kansere karşı koruyucu bir görevde üstlenmektedir", demektedir.
 
American Society for Microbiology 104. toplantısında beyaz çay'ın bir çok hastalığa şifa verdiği konusunu artık bir kocakarı masalı değil gerçek olduğunun ispatlandığını açıklanarak: Anti fungal etkisi olan Penicillium chrysogenum ve Saccharomyces cerevisiae ihtiva ettiği, Bakteri ve virüsleride inaktivite hale getirdiği, Aim, Aquafresh, Colgate, Crest ve Orajel gibi diş macunlarında antiviral ve antibakteriyal etkisinden dolayı beyaz çay ekstraktı kullanıldığı belirtilmiştir. (2)

Daha Fazla bilgi için tıklayınız

   

   Beyaz Çay ve Güzellik    

   

Gıda, sağlık ve kozmetikde yeni yeni popüler olmaya başlamıştır. Yaşlanma, kırışıklık ve sarkmalara karşı kullanılmaktadır. Cilti kuvvetlendirici, yeni cilt hücre yetişmeyi destekleyicidir. Çevre ve günlük cilt yıpranmalara karşı cildi koruyucudur. Pürüzsüz ve yumuşak bir deri oluşumunda etkin rol oynar.
   

   Diğer Çaylarla Farkı    

   


Eğer okların yönünde özelliğin çoğaldığını varsayarsak,

Kafein oranı:             Beyaz Çay ---->  Yesil Çay ----> Siyah Çay

Antioksidan oranı:     Beyaz Çay <---- Yesil Çay <---- Siyah Çay

Beyaz çay, bütün çay çeşitleri içerisinde kafein oranı en dusuk, antioksidant (hastalıklara karsı savasan enzimler ve bileşikler) oranı ise en yuksek olanıdır. Ayrıca yine bütün bu çay çeşitleri içerisinde en az kimyasal ve mekanik sürece maruz kalmış olan çay çeşididir.

   

   Beyaz Çay Nasıl Kaça Satılıyor?    

   


Beyaz çay öyle kiloyla satılmıyor. 1/4 libre ağırlıktaki (113 gram) özel ambalajlarda kalitesine göre 15 - 30 $ arasında bir para ile satılıyor, kilogram olarak fiyatı kalitesine ve gramajına göre kiloda 500 $ kadar çıkabiliyor. Bu fiyat üretim aşmaları ve tomurcukların toplandığı devreye göre taşıdıkları kaşte değerlerine göre 100-150 dolar seviyelerine kadar düşebilmektedir.

%25 ortalama randıman ile beyazçay haline gelen tomurcukların üreticiye getirisi ne olabilir? Parakendeci payı, cuzi üretim maliyeti bu özel çayda yaş çayda kilonun asgari 25 dolarda gerçekleşeceğini göstermektedir.
Ayrıca beyaz çayın çok özel bir versiyonu olan demlendikçe her seferinde dahada tatlanan çeşitlerine hinterlandımızda rastlandığında ki, umudumuz odur fiyatın 1.000 $ seviyelerine ulaşacağınıda birlikte göreceğiz.

Alıcıların çay alırken dikkat etmeleri gereken husus likörün rengidir. Eğer likör yeşil ise yeşil çaydır en önemli nokta ucuz ise muhtemelen beyaz çay değildir. (

Düşük dercede olanlar, Pai Mu Dan,  Kung Mei, Sow Mei) büyük ve kaba yapraklardan yapılır. Üretim aşamaları tomurcukla  yapılan beyaz çay üretimi ile aynıdır. (

Herhangi bir çay üreticisi ülkede beyaz çay üretilebilinir. Bu ürün ve proses aşamalarıyla sağlanabilinir. Çayın değeri ihtiva ettiği tomurcuk miktarı, yaprağın görünüşü, likörün kalitesi ve rengine bağlıdır. (

   

   Türkiye'de Beyaz çay    

   


Türkiye de ilk Beyaz Çay 1 Mayıs 2005 tarihinde Çay Araştırma Enstitüsünde üretilmiştir.

Üretimi yapılan beyaz çaylardaki ekstrakt değerleri %46-47 arasında değişmekte olup, beyaz çay  yalnızca tomurcuklardan üretilmiştir.
Beyaz çayı sallama posetler halinde piyasaya sürecekler için, kimyasal yontemlere tabi  tutulmadan doğal renklerinde ve dokularında sunulması oneriliyor. Bu kadar sağlıklı bir çayı oksidasyonla beyazlatılmış poşetlerde sunmak kendi içerisinde celişkili ve yazık olacağı belirtiliyor.

Beyaz çay tiryakilerince sakın sakın deniliyor, doğal kavun oraması dışında bu çay piyasaya sunulmasın deniliyor. Emeklere yazık olacağı, bu çayın doğallığıyla satışa sunulması halinde çok büyük başarı getireceği ifade ediliyor.

Evet ... artık,  "Beyaz Çay' içmek zamanı... İki buçuğun buçuğu, tomurcuğun demi, beyaz çayı içmek uzaklarda değil olsa gerek.... Hem de tomurcukları açmadan.... bekliyorum....