Tüp bebek uygulaması yapılırken nelere dikkat edilmeli

Çocukluk döneminde geçirilen pek çok hastalık ve küçük operasyon hataları, ileride kısırlık nedeni olarak ortaya çıkabiliyor. Dr. Erden, apandisit ameliyatı olması gereken çocukların ailelerini uyarıyor...
Bahçeci Kadın Hastalıkları, Doğum Teşhis ve Tedavi Merkezi'nden Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Halit Fırat Erden ne zaman tüp bebek uygulaması yapılması gerektiği konusunda soruları yanıtladı.



150 bin çiftin tüp bebek yöntemiyle çocuk yapmaya çalıştığı söyleniyor, doğru mu?
Belki daha da fazla. Çünkü bu sorunu yaşayan çiftlerin yüzde 50'si tedaviye hiç başvurmuyor. Dörtte biri de başlayıp yarım bırakıyor. Sadece yüzde 25'i bu yolla bebek sahibi oluyor. Çok genel olacak ama dünyada ve ülkemizde, evli çiftlerin yüzde 15-20'si çocuk sahibi olmakta güçlük yaşıyor.

AŞIRI TÜY KISIRLIK SİNYALİ
Kadında ve erkekte en çok hangi sebep kısırlığa neden oluyor?
Kadında en sık polikistik over hastalığı (PCO) ve tüplerde tıkanıklık, erkekte de sperm sayı ve hareket azlığı en çok karşılaşılan problemler.

Nedir bu PCO?
Adet düzensizlikleriyle birlikte kısırlığa sıkça yol açan bir durum. Yumurtalık kistlerinin meydana getirdiği bu hastalığa, adet düzensizlikleri, aşırı kıllanma ve kilo artışı da eşlik edebilir. Biz bu hastaları, aile hekimi ve beslenme danışmanı ile birlikte takip ediyor ve tedavisini planlıyoruz. Çok da başarılı gebelikler elde ediliyor.

TEK EŞLİLİK ŞANSI ARTIRIR
Tüplerin fonksiyonu nedir? Tüpler kapalıysa kadının gebe kalma şansı yok mu?
Bütün normal gebelikler tüplerde başlar. Eğer tüpler tıkalıysa spermle yumurta birbirine ulaşamaz, bunun sonucunda da döllenme meydana gelmez!

Sağlıklı üremek için tek eşlilik; erkek için de kadın için de geçerli mi?
Kesinlikle. Erkek için çok eşlilik mübah görülüyor ama sadece kadının tek eşli olması yetmiyor! Erkeğin çok eşli olması, karısını da direkt etkilediği için gebelik şansını azalttığı gibi, bazı cinsel yolla bulaşan hastalıklar kanserlere bile sebep olabiliyor.

Doğal yollarla çocuk olmuyorsa son çare tüp bebek mi?
Evet, tüp bebek son çaredir! Bazı hastalar için ise ilk seçenek! Doğal yollarla çocuk olmuyorsa, doğal yolların izin verdiği tüp bebek yöntemi en uygun seçenektir.

TÜP BEBEK YILDA DÖRT KEZ
Tüp bebek kaç kez denenmeli? Sayısı var mı? Gereksiz tüp bebek denemeleri söz konusu olabilir mi?
Yumurtalık rezervi ile erkeğin sperm sayı ve kalitesi elverdiği sürece, istendiği kadar deneme yapılabilir. Bir yıl içinde üç ya da dört kez denemek mümkün. Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarında öncelikle ailenin iyi bir hikayesinin alınması gerekiyor. Daha önceki denemelerde kaç yumurta toplanmış, yumurtalar nasıl döllenmiş, embriyoların kalitesi, embriyo transfer işlemi nasıl gerçekleşmiş değerlendirilmesi gerekiyor. Teknolojik donanım açısından yetersiz, deneyimsiz bir ekip söz konusu başarısız tüp bebek denemeleri söz konusu olabilir

DÖRDÜZ TÜP BEBEK TÜRKİYE'DE DÖRT YILDIR RESMEN YASAKLANDI
Transfer edilen embriyo sayısını neye göre belirliyorsunuz? Sınır kaç?
Türkiye'de 2005 yılından bu yana, üçten fazla embriyo transferi yasal değil ancak doktorun uygun gördüğü durumlarda sayı artırılabilir.

Şu anda tüp bebekte en önemli gelişme hangisi?
Beşinci gün transferi, yani blastokist yöntemi sayılabilir. Blastokist transferinin avantajları; gelişim potansiyeli daha iyi olan embriyoları seçebilme, canlılığı yüksek olan daha az sayıda embriyo transfer ederek çoğul gebelik olasılığını azaltma, embriyo gelişimini daha iyi gözleyebilme, embriyoları en yüksek gelişim potansiyeline sahip oldukları dönemde yani blastokist aşamasında döndürebilme gibi çok önemli avantajları var. Minimum 5-8 tane kaliteli döllenmiş embriyosu olan hastalarımız için geçerli bir yöntemdir. Ve bu hastalarda gebelik oranı yüzde 20 artar.

HEDEF TEK EMBRİYO
Tüp bebekte hedef nedir?
Hedef tek embriyo transferidir.

Son noktada ne öneriyorsunuz? Donasyon mu evlat edinme mi?
Çiftlerin, çocuk konusunda kilitlenip, hayatlarını durdurmalarına izin vermeden başka yollar öneriyoruz tabii. Evlat edinme, donasyon, taşıyıcı anne gibi seçenekleri her aşamasında destek verecek şekilde değerlendiriyoruz. Bu seçeneklerle de sağlıklı ve mutlu şekilde yaşamlarını sürdüren çok sayıda çiftimiz var.

TÜPLERİ NELER TIKIYOR?
Yumurtalık kisti, çikolata kisti, dış gebelik, miyom ya da rahim düzeltme ameliyatları, bağırsak tıkanıklığı, çocukluk çağında uygun yapılmayan apandist ameliyatları tüplerin tıkanmasına neden olabiliyor. Yapılan her türlü yanlış cerrahi müdahale kısırlık nedeni olarak karşımıza çıkar. Bir başka önemli neden, özellikle bel soğukluğu gibi cinsel temasla bulaşan enfeksiyonlar. Kürtaj sonrası iltihabi hastalık ya da karın içi iltihabi olaylar ve verem hastalığı tüpleri tıkayabilir.

BAŞARI ORANI YÜZDE 60
Tüp bebekte başarı yüzdesi nedir?
Eğer iyi bir tüp bebek merkezi seçilmişse başarı oranı, 35 yaşın altındaki kadınlar için yüzde 60 ve üstüdür. Ancak bu oran, kadın 40 yaş üzerinde ise yüzde 25-30'lardadır. Gebelik oranları transfer edilen embriyo sayısıyla doğru orantılıdır. Ortalama üç adet iyi kalitede embriyo yerleştirilmiş, her iki-üç kadından birinde, gebelik canlı doğum ile sonlanıyor.

MİKROENJEKSİYON YÖNTEMİ UYGULUYORUZ
Tüp bebek denemeleri sürekli düşükle sonlanıyorsa, ne kadar denemede bulunulmalı?
Sorunu anlamaya yönelik testler yapmak gerekiyor. Anne adayının rahminin, histereskopi ile değerlendirilerek tutunmaya engel bir sorunun var olup olmadığının ortaya konulması lazım. Herhangi bir sorun bulunamazsa Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) yöntemiyle embriyo seçimi yapılması düşünülebilir. Bu hastaların 4 cm'nin üzerinde miyomları varsa, bunların çıkarılması düşünülebilir. Bir pıhtılaşma sorunu varsa, aspirin ya da kanı sulandırmak için kullanılan heparin alınabilir. Ama bu hastalara önerilen lenfosit aşısı, coculture gibi yöntemlerin faydası olduğu görülmemiştir. Sperm kalitesi yeterli, tüpleri gebelik için uygun olan çiftlere ise aşılama uygulanır. Mikroenjeksiyonda ise; tek bir sperm, tek bir yumurtanın içine enjekte edilerek döllenme sağlanıyor. Sperm sorunu olan çiftlerde mikroenjeksiyon uygulanır. Biz hasta grubumuzda en çok, mikroenjeksiyon yöntemini uyguluyoruz.

 Bilgiler için Teşekkür ederim