Abhaz Mutfağı, Adige Mutfağı, Çerkez Mutfağı, Çerkez Yemekleri, Ezme Fasulye, Gürcü Mutfağı, Sakarya Mutfağı

Ülkemizin birçok yerinde olduğu gibi, Türk Kültürü açısından Sakarya mutfağındaki zenginlik; Orta Asya’dan, Balkanlardan, Kafkaslardan taşınan ve Anadolu topraklarında buluşan ürünlerin çeşitliliği ile uzun bir tarihsel süreç boyunca birbirinden farklı birçok kültürle yaşanan etkileşim sonucunda ortaya çıkmıştır. Geliştirilen yeni tatlar, yöre mutfak kültürünün bugüne gelmesini sağlamıştır.

Genel olarak tahıl, çeşitli sebze ve bir miktar etle, sulu olarak hazırlanan yemek türleri, çorbalar, zeytinyağlılar ve hamur işleri ve kendiliğinden yetişen otlarla hazırlanan yemeklerden oluşan Sakarya Mutfağı; pekmez, yoğurt, bulgur vb. gibi kendine özgü sağlıklı yiyecek türlerini de ortaya çıkarmıştır. Yörede alt kültür grupları arasında farklı lezzetleri barındıran yeme-içme biçimleri, özel gün, kutlama, ve törenlere ayrı bir anlam ya da kutsallık taşımaktadır.

Sakarya mutfağı, çeşit zenginliği ve damak tadına uygunluk yönünden olduğu kadar birçok yemek ve yiyecek türü ile sağlıklı ve dengeli beslenmeye kaynaklık edebilecek örnekleri barındırmaktadır.

SAKARYA İLİ YÖRESEL YEMEKLERİ

SAKARYA’DA YAŞAYAN MANAV VE MUHACİRLERE AİT YEMEKLER

1. Un Çorbası
2. Sütlü Çorba
3. Sütlü Umaç Çorbası
4. Sütsüz Umaç Çorbası
5. Kesme Çorba
6. Dımbıl Çorbası
7. Tarhana Çorbası
8. Ulanbüyüden Çorbası
9. Garagöz Fasülleli Dımbıl Çorbası
10. Ayran Çorbası
11. Tarna Çorbası
12. Un Çalma Çorbası
13. Bulgur Çorbası
14. Erişli Çorbası
15. Bayram çorbası
16. Tatlı tarhana (Süt ile yapılıyor)
17. Dartılı Keşkek
18. Hindi Dolması
19. Kartalaç Yemeği
20. Yoğurtlu Pazına
21. Hodan (Kaldırek)
22. Hodan Dolması
23. Kazayağı Mancarı
24. Kabak Çiçeği Dolması
25. Efelek-Ebegümeci Yemeği
26. Ebegümeci Yahnisi
27. Efelek Yahnisi
28. Biryan
29. Karagöz (Bostan) Mancarı
30. Turp Mancarı
31. Gazicak Mancarı
32. Toka Mancarı
33. Sirken Mancarı
34. Kedi Burun
35. Sütliyen
36. Kök Mantarı
37. Til Til Mantarı
38. Kavak Mantarı
39. Fındık Mantarı
40. Garagulak Mantarı
41. Gelin Mantarı
42. Keçi Sakalı
43. Döbelen Mantarı Yemeği
44. Dılbıran Mantarı
45. Sütlük Mantarı
46. Mantar Kavurması
47. Yoğurt
48. Tuzlama
49. Şekerleme
50. Semiz Otu Salatası
51. Kara Mancarı Salatası
52. Su Mancarı Salatası
53. Turp Mancarı Salatası
54. Kızılcık Turşusu
55. Döngel Turşusu
56. Ekşimikli (Çökelek)
57. Turşu Ayranlı Turşu
58. Yağlı Turşu
59. Kuru Börek
60. Yuka
61. Düdük Makarna
62. Haşlama
63. Kırtıl
64. Helle Melle
65. Bazlama
66. Kazayağı Mancarı Pidesi
67. Su Mancarı Pidesi
68. Cevizli Lokum
69. Kazayağı Mancarı Böreği (Katleme)
70. Arnavut Böreği
71. Nazlı
72. Boşnak Böreği
73. Gözleme
74. Gaygana
75. Bazlama
76. Çizleme
77. Kıymalı Çizleme
78. Mantı (Kesme)
79. Gulak (Kıymalı ve Ekşimikli)
80. Malay (Sütlü ve Dartılı)
81. Kori (Ev makarnası)
82. Peçeli (Ayranlı börek)
83. Filiya ( Kaynatılmış suya konularak pişiriliyor)
84. Kaçamak
85. Nohutlu Ekmek
86. Cevizli börek
87. Petla (Bazlama)
88. Süt Kapama
89. Fasulyeli Börek (Kuru Fasulye)
90. Pırasalı Börek
91. Soğanlı Börek
92. Akciğerli Börek
93. Mayalı Börek
94. Laknur (Isırganlı Börek)
95. Üre
96. Uhut
97. Kuru Börek Tatlısı
98. Kurtcağız Tatlısı
99. Kabak Kıvırma
100. Gıvırma
101. Yuka Böreği
102. Höşmelim
103. Gara Helva Tatlısı
104. Gullu Gabak Tatlısı
105. Gaplı Gabak Tatlısı
106. Toplu Gabak Tatlısı
107. Pirinçli Gabak Tatlısı
108. Sütlü Gabak Tatlısı
109. Cevizli Gabak Tatlısı
110. Fındıklı Gabak Tatlısı
111. Büzme Börek Tatlısı
112. Gara Börek Tatlısı
113. Sütlü Üzüm Tatlısı
114. Un Helvası Tatlısı
115. Keten Helva

SAKARYA’DA YAŞAYAN ABHAZLARA AİT YEMEKLER

1. Un Çorbası
2. Yoğurt Çorbası
3. Çüven Ekmeği
4. Ceviz Yağı
5. Abhaza Usulü Ceviz Yağı
6. Acıka
7. Darı Çorbası (Nertuhcise)
8. Pirinç Çorbası
9. Peynirli Pasta (Açamuka)
10. Abhaz Tatlısı
11. Darı Pilavı
12. Abhaz Tavuğu
13. Abhaz Usulü Cevizli Sosla Hazırlanan Piliç
14. Kara Lahana Sızbalı (Ahulçapa)
15. Turp Sızbalı (Asısa Çapa)
16. Şalgam Salatası
17. Şalgam Yemeği
18. Abhaz Usulü Kızılcıklı Barbunya Püresi
19. Abhaz Peyniri
20. Peynir Yapımı
21. Peynir Yemeği
22. Aşıc
23. Peynirli Börek
24. Soğan Yemeği
25. Isırgan Otu
26. Kara Lahana (Ahul Eysarçaça)
27. Kaz Ayağı (Ankundur)
28. Taze Fasulye
29. Kabak Yemeği / Kapçı
30. Haşlama Et Ajuhta
31. Kapara
32. Abhaz Usulü Ceviz Yağı
33. Abhaz Usulü Sarımsak Ve Domates Salatası

SAKARYA’DA YAŞAYAN ÇERKEZLERE AİT YEMEKLER

1. Mısır Çorbası – Natıfıps
2. Un Çorbası – Aguvestır
3. Bulgur Çorbası
4. Dövme Darı Çorbası
5. Hantıkoleps / Hantgups
6. Çerkes Çorbası
7. Çerkes Çorbası
8. Ekmek / Haluğ
9. Mısır Ekmeği
10. Mısır Pastası
11. Darı Pastası
12. İrmik Pastası
13. Kosi Paste
14. Mayalı Ekmek / Haluğ Tegiğa
15. Mayasız Ekmek / Mukumipş
16. Biber Tuzu
17. Hacığaps
18. Mısır Çorbası – Natıfıps
19. Mayalı Saç Ekmeği
20. Mercimek Çorbası – Lahse
21. Ev Ekmeği
22. Hingel
23. Yufka Pilavı
24. Çerkes Pilavı
25. Çerkes Tavuğu / Epışıps
26. Cevizli Çerkes Tavuğu
27. Pirinçli Epışıps Şıpsı
28. Pışıps Şıpsı
29. Yumurtalı Şıpsı
30. Çerkes Tavuğu
31. Fırında Bal Kabağı
32. Gomıl-Gumilej
33. Kabışıps-Kabığın-Kabıpsı
34. Mısır Çorbası (Aşure)
35. Sütlaç
36. Nişasta Helvası
37. Halıbj
38. Şeker Kamışı Pekmezi
39. Bal Kabağı Reçeli
40. Şeker Pancarı Pekmezi
41. Nişasta
42. Hamur Mayası
43. Biber Tuzu (Şıbjıy Suğ)
44. Cevizli Biber (De Şuğ)
45. Çerkes Turşusu
46. Diken Ucu Salatası (Kasıke)
47. Kaz Ayağı Salatası (Goşeğın)
48. Lahana Salatası (Ğıntur)
49. Taze Fasulye Salatası
50. Yer Elması Turşusu
51. Kırmızı Pancar Salatası
52. Taze Fasulye Salatası
53. Çerkes Salatası
54. Ezme Fasulye/Fasulye Ezmesi (Geşivute/Geşiğın)
55. Bal Kabağı Yemeği
56. Mancar
57. Gelincik Oturtması
58. Tavada Yumurta Kekejabh
59. Çerkes Peyniri (Adıghe Hoy)
60. Çiğ Sütten Tereyağı (Şapsenoth)
61. Hoyaje
62. Kudusuv
63. Kolay Ekşimik
64. Kolay Kudusuv
65. Yağsız Ekşimik
66. Demetaz
67. Metaz
68. Fiyonk Mantı (Thaçtakme)
69. Hak Haluj
70. Puf Böreği / Değerje – Açac
71. Thurje / Şelame / Halıbe
72. Vut Guth
73. Harıp
74. Haluvpaç / Haluv Zetevşıpık
75. Seku / Suqu
76. Böbrek Ezmesi
77. Kuru Et – İsli Et / Lığeğuğ
78. Lepsı
79. Lılıbj / Tlıbj

SAKARYA’DA YAŞAYAN HEMŞİNLİLERE AİT YEMEKLER

1. Mısır Ekmeği
2. Etli Lahana Dolması
3. Turşu Kavurma
4. Pazı Tavası
5. Kara Lahana Haşlaması
6. Muhlama

SAKARYA’DA YAŞAYAN GÜRCÜLERE AİT YEMEKLER

1. Fındıklı Pırasalı Barbunya
2. Erik/Nar Ekşili Yağda Yumurta (Mjane Qliavi Erbo Kvercxi)
3. Unlu Fındıklı Fasulye (Favili Qanci Lobio)
4. Küllü Mısır
5. Ezme Fasulye
6. Fındıklı Kara Lahana

EZME FASULYE

MALZEMELER

2 su bardağı barbunya fasulye 6 su bardağı sıcak su 1 orta boy kuru soğan 2 yemek kaşığı sıvıyağ 3 yemek kaşığı tereyağı 1 tatlı kaşığı domates salçası 1 tatlı kaşığı biber salçası Yeteri kadar tuz 4 diş sarımsak 1 adet kırmızı acı biber 1 yemek kaşığı kişniş 1/2 tatlı kaşığı karabiber 1/2 tatlı kaşığı kırmızı toz biber

YAPILIŞI: Kuru barbunya fasulyesini yıkayıp, bir ge ce suda bekletin, haşlayın ve süzün ince kıydığınız soğanı sıvıyağda kavurun içine biber ve domates salça sı koyun Bu karışımı fasulyenin içine koyun Bu karışıma tuz, dövülmüş sarımsak ve 6 su bardağı sıcak su ilave edin. Az gelirse bir miktar daha sıcak su ilave edebilirsiniz Fasulyeleri kaynarken tahta kaşıkla ezerek püre haline getirin İçine bir adet acı biber atın Ateşten indirileceğine yakın çekilmiş kişniş ve karabirberi atın Üzerine toz biber ilave edilmiş kızgın yağ gezdirin Ezme fasulyeniz servise hazırdır