Kimine göre "buluşma yeri" olan Facebook bazıları için "yalnızlık duygusunu gideren veya sosyal ilişki düzeyini belirleyen araç" olarak anlam kazanıyor.

Dünya üzerinde 202 milyon 72 bin 740 üyesi bulunan Türkiye'de 10 milyon 119 bin 280 kişinin kullandığı Facebook'un popülerliği araştırmacıları da bu alana yönetti.

Facebook'ta "Kolektif Üretim" adı altında google grup kurup ortak tek hesap açan Doç. Dr. Mutlu Binark ve öğrencileri Ayşenur Yıldırım Çağdaş Gümüşoluk Eser Aygül Murat Haner Senem Börekçi Serpil Öztürk ve Tuğrul Çomu'nun araştırmasından ilginç sonuçlar ortaya çıktı.

Belli temalarda toplumsal içerikli imza kampanyası düzenlenen ve hesaba arkadaş olarak katılanlara "açık uçlu sormaca" yöntemi uygulanan araştırmaya göre katılımcıların yarısından fazlası video müzik ve fotoğraf paylaşımı için Facebook'u kullanıyor.

Bunun yanında kullanıcılar için Facebook düşünce duygu beğendikleri makale gazete haberleri ve slaytlar ile etkinlik veya kampanya haberini dile getirdikleri bir paylaşım aracı...

Araştırmaya göre katılımcılarda "Facebook'un taşıdığı anlam" şöyle: Facebook'u yüzde 15 "iletişim aracı" yüzde 14 "gözetleme maksatlı kullanım aracı" olarak görürken bu site araştırmaya katılanların yüzde 13'ü için bir anlam ifade etmiyor.

Ayrıca katılımcıların yüzde 11'i Facebook'u "boş zaman geçirme aracı" yüzde 11'i "buluşma yeri" yüzde 8'i "paylaşım aracı" yüzde 3'ü "yalnızlık duygusunu gideren araç" yüzde 3'ü de "sosyal ilişki düzeyini belirleme aracı" olarak görüyor. Facebook kullanıcıları birbirleriyle MSN'deki gibi iletişim kuruyor ama konunun içeriği kısalıp niteliği değişiyor.

"Yalnızlığı gidermesi dikkat çekici"

Anket sonuçlarını değerlendiren DOç. Dr. Binark şunları kaydetti:

"Bu sonuçlardan toplumsal paylaşım ağı olarak Facebook'un kullanıcıların farklı beklentilerini karşıladığı görülüyor. İletişim gözetleme ve eğlence aracı olarak getirilen ve kendi içlerinde daha ayrıntılı olarak düşünülmesi gereken tanımlamaların yanı sıra dikkat çekici bir diğer yön de bu araca yönelik 'yalnızlık duygusunu hafifleten' 'sosyal ilişki düzeyini belirleyen' araç tanımlamalarının getirilmesi."

Binark araştırma verilerinden Facebook kullanıcılarının "arkadaşlarının yaptıkları ile onların ilişkilerini gözetlemekten aynı zamanda da kendilerinin gözetlenmesinden hoşnut olduğunun" ortaya çıktığını belirterek "Bu nedenle de çevrimdışı gündelik yaşamlarında meydana gelen her olayı duvarlarında duyurmakta fotoğraf albümüyle paylaşıyorlar" dedi.

"Facebook kullanıcılarının sanal uzamdaki bu varoluş biçiminin aslında kamusal bir paylaşım" olduğuna dikkati çeken Binark böylece "mahrem olanın" sınırlarının değiştiğini savundu.

Siyasiler de Facebook'çu

Doç. Dr. Binark Türkiye'de insanların Facebook'u sık kullandığını vurgulayarak bu durumu "Bu araştırmanın yapıldığı anda saat sabah 10.00'da ve Pazar günü olmasına rağmen Türkiye'deki kullanıcıların yüzde 3819'u çevrimiçiydi" sözleriyle dile getirdi.

Facebook'un bu kadar popüler olmasının reklamoyun casual oyun e-ticaret kullanımını da artırdığını ifade eden Binark siyasi iletişim stratejilerinin de yeni medya ortamına uygun olarak çeşitlendiğini vurguladı.

Binark şunları söyledi:

"Barack Obama'nın Facebook üzerinden yürüyen yardım kampanyası ve hayran gruplarının 'Değişim' söylemini sürekli sanal uzamda gündemde tutmalarının başarısı üzerine 29 Mart 2009 yerel seçimlerinde de kimi adaylar kimi partiler bu ortamda sanal kampanya yürüttüler. Akla ilk gelen isimler Mustafa Sarıgül Kemal Kılıçdaroğlu...

Facebook ortamında AK Parti'nin 'Hanım Kolları' dahi mevcut." Facebook'taki siyasal ve toplumsal kampanyaların sanaldan gerçeğe taşınmasının sınırlı olduğunu belirten Binark bireylerin "bilgisayar başında oturarak tek bir düğmeye basıp sayısız kampayayı desteklediğini ama konunun ancak kampanyayı yürüten örgütün gerçek uzamda üyesi olduğunda gerçek uzama geçtiğini" bildirdi.

"Nefret tohumları da ekiliyor"

Kullanıcıların "gündelik yaşamlarındaki ırkçı militarist cinsiyetçi ve homofobik bakış açılarını Facebook ortamına taşıdıklarını ve bu ortamı nefret içerikleri üretmek için de kullandıklarını" dile getiren Binark Facebook'da başkaları adına etik dışı hesap açma eyleminin de bulunduğunu belirtti. Binark Facebook'da hesabı olanların "gözetlendiğini" savundu.

Cinayetler Facebook

Mutlu Binark toplumsal olayların Facebook'ta paylaşımıyla ilgili Münevver Karabulut cinayetini örnek göstererek Facebook'ta Karabulut adına 16 Haziran itibarıyla 118 grup yer aldığını doğrudan "Münevver Karabulut" adı kullanılarak açılan grup sayısının ise 27 olduğunu anlattı.

Buna karşın şüpheli Cem Garipoğlu'nun adının kullanıldığı 54 grup bulunduğunu dile getiren Binark şunları söyledi: "Cinayete ilişkin yeni gelişmeler medyada yer aldıkça açılan grup sayısı ve bu gruplara üyeliğin de arttığı gözlendi.

Örneğin en fazla katılımcının olduğu 'Münevver Karabulut' adlı grubun üye sayısı 16 Haziranda 83 bin 321 iken ertesi gün Karabulut ailesinin avukatlarının davadan çekilme haberleri üzerine üye sayısı 2 bin 1 kişi daha arrtı haberin çıktığı gün grubun duvarına bin 229 adet not yazıldı.

Ayrıca Facebook üzerinden Münevver için duyurulan çeşitli etkinliklere kullanıcılardan katılımlar da görülüyor. Örneğin Nisanda düzenlenen mevlit davetine 140 Mayıs ayındaki anma törenine 177 kişi katılacağı yönünde onay vermiş.

Facebook üzerinden duyurusu yapılan bu etkinliklere katılım olmuş böylece sanal ortamdaki bir örgütlenmenin gerçek yaşama taşındığı görülmüştür." Binark "Sosyal Paylaşım Ağı Olarak Facebook ve Türkiye'de Kullanım Pratikleri: Kolektif Üretim Facebook Haziran 2009 Araştırması"nın tüm bulgularını sonbaharda kitap olarak da yayımlayacaklarını sözlerine ekledi.