Oldukça ekonomik, hasta için hiç riski olmayan, zamandan tasarruf sağlayan, ilaç kullanımı az ve kolay olan embriyo dondurma yöntemi, tüp bebek tedavilerinde yüksek gebelik oranlarıyla önemli bir yer tutuyor.
Oldukça ekonomik, hasta için hiç riski olmayan, zamandan tasarruf sağlayan, ilaç kullanımı az ve kolay olan embriyo dondurma yöntemi, tüp bebek tedavilerinde yüksek gebelik oranlarıyla önemli bir yer tutuyor. Bahçeci Kadın Hastalıkları&Doğum, Teşhis ve Tedavi Merkezi’nden Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Ali Mesut, Tüp bebek tedavisi gören çift için embriyo dondurma tekniği yeni bir şans demektir diyor ve sorularımızı cevaplıyor:

Embriyo dondurmak ne demek?
Üremeye yardımcı tedavilerde; gebelik oluşturma potansiyeli olan embriyoları daha sonra kullanmak üzere özel tekniklerle dondurup ve yine özel koşullarda saklama işlemine embriyo dondurma diyoruz.

Embriyo dondurma yeni bir yöntem midir?
Evet, nispeten yeni sayılan bir tedavi yöntemidir. Dondurulup çözdürülmüş embriyo transferinden ilk defa 1983’de gebelik elde edildi; ancak ne yazık ki 5 aylıkken düşükle sonuçlandı. Bu, bilim adamlarının çalışmalarını hızlandırdı ve ilk canlı bebek doğumu 1984’de gerçekleşti. 1984 yılında dondurma çözdürme embriyo transferi sonucu dört canlı doğum tıp literatürüne girdi.

Embriyolar nasıl donduruluyor?
Laboratuvarlarımızda iki yöntemi yaygın olarak kullanıyoruz. Birincisi; yavaş ve kademeli dondurma tekniği, ikincisi; çok hızlı vitrifikasyon tekniği. Hangi tekniği kullanırsanız kullanın önemli olan embriyonun yapısal bütünlüğünü koruyarak dondurma işlemini yapmaktır. Su kristallerinin embriyo içinde ve etrafında oluşmasını önlemek için, dondurma işlemi öncesi embriyolar özel yüksek yoğunluktaki embriyo dondurma sıvıları içine konarak dondurma işlemi yapılır. Böylece hücreler arası ve hücre içinde normalde suyun donmasıyla oluşan buz kristalleri oluşmaz ve embriyoların zarar görmesi engellenir. Zira buz kristalleri embriyoların zarına ve hücre yapısına zarar verir.

Dondurulan embriyolar nasıl saklanır?
Hastaların embriyolarının bilgileri, protokol defteri, bilgisayar ve hastanın dosyasına konacak embriyoloji bilgi evraklarına kayıt edilir ve embriyo dondurma tanklarında adreslendirilir. İçinde dondurulmuş embriyolar bulunan küçük tüplerin veya çubukların üzerine hasta bilgileri ve bulunduğu tank adresi not edilerek dondurma tankındaki yerlerinde muhafaza edilir. Bu tanklarda sıvı nitrojen bulunmaktadır. Teorik olarak embriyolar -196 C derecede canlılıklarını koruyarak uzun seneler saklanabilir. Ancak şu anda Türkiye'de yürürlükte olan yasal düzenlemeye göre embriyoların saklanma süresi beş yıl süreyle sınırlandırılmıştır.

Bildiğiniz en uzun süre dondurulan embriyodan oluşan gebelik kaç yıllık donmuş embriyodandır?
Bilinen en uzun dondurma süresini takiben çözdürülüp transfer sonrası gebelik elde edilen donmuş embriyo 12 yıllıktır. 39 yaşında İsrailli bir kadın 12 yıl sonra çözdürülen embriyo ile 2003 yılında sağlıklı ikiz bebekler dünyaya getirmiştir.

Dondurulup çözdürülmüş embriyo transferi sonucu gebelik oranları nedir?
Gebelik oranlarını birçok faktör etkiliyor. Embriyo dondurma ve çözdürme işlemlerinin titizlikle yapılmasının yanı sıra, rahim iç zarının hazırlanması ve uygun hormonal ortamın sağlanılması başarıyı direkt olarak etkiliyor. Kliniğimizde, dondurulmuş embriyo transferinden oluşan gebelik oranı, taze embriyo transferi ile aynı orandadır; hatta daha iyi sonuçlar aldığımızı bile söyleyebilirim.

Anne adaylarını dondurulmuş embriyo transferi için nasıl hazırlıyorsunuz?
Annenin hazırlaması için birçok yöntem var. Önemli olan rahim iç zarını embriyoyu kabul edecek fonksiyonel duruma getirmek. İlaçlı veya ilaçsız hiç fark etmez. Ama bizim yaklaşımımız daha çok ilaçlı ve kontrollü bir tedavi uygulamaktan yanadır. Bu ilaçlı tedaviler hastadan hastaya farklılık gösterebilir. Böylelikle, hastaya ve probleme yönelik tedavide başarılı olma şansı artar. Kullanılan ilaçlar, tüp bebek tedavisi sırasında yumurta oluşturmak için kullanılan ilaçlar gibi pahalı ve uygulaması yıpratıcı ilaçlar değildir. Çok ucuz ve genelde ağızdan veya vajinal yolla alınan ilaçlar kullanıyoruz. Sürekli ultrasonografi muayenesi ve kan tahlillerinin yaptırılması gerekmiyor. Özet olarak bu tedavi yöntemi basit, uygulaması kolay ve ucuzdur.

Embriyolar hangi gelişme aşamasında dondurulur?
Embriyo dondurma işlemi yumurtanın döllenmesini takiben birinci günden itibaren altıncı güne kadar herhangi bir gelişme aşamasında dondurulabilir. Her aşamadaki dondurma ve çözdürme protokolleri farklıdır. Buna, tüp bebek ekibinin tecrübesi, deneyimi ve hastaya özel uyguladığı tedavi şekliyle karar verilir. İyi merkezlerin farkı burada ortaya çıkar.

Dondurulan embriyolar çözüldüğünde tümü sağlıklı olarak çözülüyor mu?
Her zaman için bu işlemler sırasında embriyolarda veya bazı hücrelerinde bozulma söz konusu olabilir. Tecrübeli ve titiz çalışan laboratuvarlarda embriyo ve hücrelerde dejenere olma (bozulma) riski çok azdır.

Dondurulmuş embriyo transferi çok yapılıyor mu?
Evet, günümüzde dondurulmuş embriyo transferi çok yaygın yapılıyor. Tüp bebek tedavilerinin yaklaşık % 25’ini dondurulmuş embriyo protokolleri oluşturuyor. Günümüze kadar, yarım milyonu aşkın bebek, dondurulmuş embriyo transferi yöntemiyle dünyaya merhaba demiştir.

Dondurulmuş embriyo transferi sonucu doğan bebeklerle taze embriyo transferinden doğan bebekler arasında sağlık açısından fark var mı?
Bugüne kadar tüm dünyada dondurulmuş embriyo transferi sonucu 500.000’den fazla bebek dünyaya geldi. Yapılan araştırmalar sonucu bu bebeklerle diğer yardımcı üreme teknikleri sonucu doğan bebekler arasında sağlık açısından herhangi bir farklılık bulunmadığı tespit edilmiş.

Haziran ayında Amsterdam’da yapılan 2009 ESHRE (European Society of Human Reproduction) toplantısında, dondurulmuş embriyo transferi sonuçları incelendi. Dondurulmuş embriyo transferinin güvenilir bir tedavi yöntemi olarak daha da yaygınlaştığı; gün geçtikçe, tedavinin başarısının arttığı belirtildi.
Danimarka’dan yapılan bir çalışmada, dondurulmuş embriyo transferi sonucu doğan bebeklerin, taze embriyo transferi sonucu doğan bebeklerden daha kilolu (yaklaşık ortalama 200gr daha fazla ) doğduğu, prematür doğum oranlarının daha az görüldüğü ve çoğul gebelik oranlarının daha düşük olduğu vurgulandı. Bu çalışmada, yaklaşık 11 yıl içinde (1995- 2006) doğan bebekleri, doğumsal anomaliler, nörolojik sekeller, kanser gelişimi ve genetik bozukluklar açısından taze embriyo transferi ve doğal yollardan gebeliksonucu doğan bebeklerle kıyasladılar. Sevindirici olarak bu çalışma sonucunda gruplar arası anlamlı farklılık bulunmadığı belirtildi.
Özet olarak embriyo dondurma ve çözdürme işlemlerinin, bu tedavi yöntemleri sonucu doğan bebeklerde herhangi bir sağlık problemine sebep olmadığı biliniyor.

Dondurulmuş embriyo transfer edildiğinde, taze embriyo transferine kıyasla daha fazla embriyo yerleştiriliyor mu?
Hayır, böyle bir kural yok. Transfer edilecek embriyo sayısı, hastanın yaşı, embriyo kalitesi ve daha önceki tüp bebek tedavileri (embriyo transferi) gibi faktörler göz önünde bulundurularak embriyologlarla birlikte belirleniyor.
Bununla birlikte ne yazık ki, bazı merkezlerde bu faktörlere dikkat edilmeksizin, fazla sayıda dondurulmuş-çözdürülmüş embriyo transferi yapılıyor. Bunun nedeni düşük embriyo kalitesi olabilir. Başarıyı arttırmak için olması gerekenden fazla embriyo transferine gereksinim duyuyorlar.

Bilgiler için Teşekkür ederim